Workshop "Mediation als Creatief Proces"

Open Inschrijving Workshop: Mediation als 

Creatief Proces

14 november 2014 te Nuland

Begeleiding: drs Marcel van der Pol (Keridwen); voor de Merlijn Groep
Doelgroep Mediators en Professionele Conflictbegeleiders (6 NMi PE).

Er zijn nog plaatsen! Welkom! Info/Inschrijving via de Merlijn Groep. 

Verslag van een deelnemer (bij MediationLink): lees meer...
Introductiefilmpje op Youtube: kijk video... 
(=onderste filmpje op productrailer-pagina)

------------------------------------------------------------

Introductie in de cursus 

Mediation als Creatief Proces

Marcel van der Pol (Keridwen)

Aan het werk met Conflictregie 3.3. Een conflictregisseur  is een integere en authentieke mediator, die in staat is adequaat flexibel, creatief en kritisch te denken en te handelen. Een conflictregisseur zoomt adequaat in- en uit, en schakelt snel tussen de verschillende probleem perspectieven en de verschillende communicatieniveaus.

Conflictregie 3.3: Mediation als Creatief Proces

Marcel van der Pol (Keridwen) geeft workshops voor professionals om conflicten en andere lastige situaties optimaal te leren begeleiden.  Hij zet daarbij niet niet alleen zijn deskundigheid in als mediator, maar ook zijn deskundigheid als docent/trainer creatief & kritisch denken en als theaterregisseur. 

Volgens hem moet een mediator niet alleen een goede, onafhankelijke en neutrale procesbegeleider van het conflict zijn, gericht op vertrouwen, dialoog en geaccepteerde uitkomst, maar ook creatief en kritisch kunnen omgaan met allerlei vaste denk-, voel- en handelpatronen. Voor de mediator betekent dat een flexibele houding plus uiteenlopende creatieve en kritisch vaardigheden. Deze komen uitgebreid in de workshops aan de orde. 

Daarnaast biedt een regisseur een speciale wijze van kijken en interveniëren, die een duidelijke toegevoegde waarde biedt. Een regisseur schakelt voortdurend tussen spelers, stuk en publiek. De technieken die een regisseur inzet om samen met de spelers een stuk tot een succes voor publiek te maken, zijn eenvoudig en effectief te vertalen naar conflictbegeleiding. 

Een conflictbegeleider die praktische mediation-vaardigheden combineert met creatief en kritisch denken plus de schakelvaardigheden van een regisseur, heet bij Keridwen een conflictregisseur 3.3.

Workshopthema's

• U werkt actief met metaforen en beelden en creatieve technieken. 
• De 'spelers' (conflictpartijen, andere belanghebbenden) moeten het zelf doen. U neemt hun eigen verantwoordelijkheid niet over.  U begeleidt hen om het beste uit zichzelf te halen. U stimuleert hen hun conflict samen zelfstandig op te lossen. 
• Als conflictregisseur bent u in staat u in te leven in de verschillende 'rollen' en 'perspectieven', zonder er in te worden meegezogen. U schakelt gemakkelijk van rol naar rol, van perspectief naar perspectief en  weet de spelers actief uit te nodigen mee te schakelen. 
• Als conflictregisseur weet u wanneer u moet interveniëren en wanneer u los moet laten, met gebruikmaking van allerlei creatieve en kritische denktechnieken.
• Actief schakelende spelers leveren de beste performance. Actief schakelende conflictpartijen zijn op weg naar een gezamenlijk gedragen oplossing.

Welkom op 14 november bij Merlijn!

Alles onder één dak: Keridwen's Zelfregie 3.3

Sinds 14 oktober hebben wij bij Keridwen onze site geheel vernieuwd.

Nooit heb ik de behoefte gevoeld om in een 'elevator pitch' (een serie one-liners) uit te leggen wie we zijn, waar we voor staan, wat we doen, hoe we dat doen en waarom, en wat we willen bereiken.

Keridwen is een verhaal. Een verhaal vraagt nu eenmaal aandacht. In ieder geval meer aandacht dan het verveelde gehoor van een overbelaste beslisser in de lift kan geven. Gebleken is dat de beslissers in de lift enkel resultaten willen horen, doelen en de garanties dat die ook werden gehaald. Niets over het onderliggende verhaal, de onderliggende filosofie. Mocht u mij dus ooit in een lift tegenkomen, vraag niet naar mijn pitch, maar laat u uitnodigen voor een goede kop koffie en een mooi, zinvol verhaal.

Als voorschoot op deze verhalen hebben we onze site opnieuw gestructureerd. Wat wij doen is Zelfregie 3.3. Met Zelfregie 3.3 pakken mensen de regie op om hun (professionele) leven te optimaliseren. 

Op de website besteden we veel aandacht aan de onderliggende filosofie, aan onze missie, visie en strategie en onze verhalen. 

We besteden veel aandacht aan de drie basismethodieken (Wachter & Lantaarn - De dans van de held - Het Gordiaanse ei) die we gebruiken.

Zelfregie 3.3 kent een aantal maatwerkprodukten. Op de website wordt elk Zelfregie 3.3-produkt uitgebreid toegelicht. Kom rustig eens kijken. Wees welkom!

Nog niet alle produktpagina's zijn klaar. Ongeveer één produktpagina per week wordt aan de site toegevoegd. Meestal op de maandag. Als laatste twee zijn Creatief & Kritisch Denken 3.3  en Storytelling 3.3 toegevoegd. 

Omdat geschreven tekst altijd een andere dynamiek heeft dan gesproken tekst, aan u de vraag of u eens rustig wilt lezen en uw reactie aan mij wilt mailen. U bent natuurlijk ook welkom voor een goede kop koffie of thee en een mooi verhaal.

Groet! Marcel van der Pol

Hoe haal je ouders uit hun vechtpatronen?

Workshop (2 dagdelen) met Marcel van der Pol (Keridwen)
Gebaseerd op Keridwen’s Zelfregie 3.3: wie durft te dwalen vindt nieuwe wegen.
Doelgroep: Mediators, conflictbegeleiders en conflcitcoaches.

Waar/wanneer: 
* 7 november 2014 bij het MTi (Amersfoort).
* begin 2015, Groningen, waarschijnlijk i.s.m. NMv Noord
Algemene informatie: Keridwen

Hoe haal je Ouders uit hun Vechtpatronen?

Als Mediator weet je maar al te goed dat er meer visies op de werkelijkheid bestaan. Mensen kunnen succesvol hun problemen, zoals bij scheidingen, pas dan adequaat en duurzaam oplossen als zij in staat zijn actief tussen verschillende visies te schakelen. Vraagstukken kunnen immers (vrij naar Einstein:) 'alleen doeltreffend worden aangepakt vanuit een andere visie, dan waarbinnen zij zijn ontstaan'. Soms echter blijven mensen vast zitten in een bepaalde versie van de werkelijkheid. Voor partijen aan tafel de mediator betekent dat meestal ook, dat de versie van de een, voor een belangrijk deel strijdig is met die van de ander. Gevolg: vastgeroeste vechtpatronen. 

Ik heb het als Mediator/conflictbegeleider altijd als uitdaging gezien partijen uit te nodigen om uit hun ‘gestolde werkelijkheid’ te stappen en actief andere mogelijke versies van de werkelijkheid te onderzoeken, dus ook versies, waarin het goed mogelijk is andere partijen te ontmoeten en duurzame afspraken te maken. Hierbij heeft nadrukkelijk mijn deskundigheid en ervaring in mijn werk als theatermaker geholpen. Als je als mediator het geschil bij jou aan tafel metaforisch gesproken als een soort theaterstuk kunt beschouwen, ontstaan er opeens een aantal nieuwe mogelijkheden en technieken om met in acht name van je eigen neutraliteit en onafhankelijkheid partijen tot actief schakelen uit te nodigen. Je wordt een soort conflictregisseur, die partijen helpt zelfstandig hun ‘gestolde verhalen’, dat wil zeggen, hun ‘gestolde werkelijkheid’, weer ‘vloeibaar’ te maken en open voor het mediationproces. Ik noem dat Zelfregie 3.3. In de workshop staat Zelfregie 3.3, voor zowel de mediator als voor de cliënten (partijen), centraal. 

Workshopopzet in drie stappen

Zelfregie 3.1: Wachter & Lantaarn. De manier waarop mensen over zichzelf en de wereld vertellen, bepaalt mede hoe smal of breed hun blikveld, hoe groot of klein hoe denkraam is. 
Je leert in deze stap hoe mensen hun eigen verhalen maken (structuur, vorm en inhoud) en hoe ze daardoor hun mogelijkheden open houden of vastzetten. Verhalen hoeven niet vast te liggen, of ‘gestold’ te zijn. Mensen kunnen hun verhalen ‘vloeibaar’ maken: ze kunnen, anders vertellen, vanuit een ander perspectief of vanuit een ander leidmotief. Mensen hebben het vermogen hun verhalen andere richting te geven bijvoorbeeld en daarmee hun blik op de werkelijkheid te verruimen. Als mediator leer je mensen met in acht neming van je eigen neutraliteit en onafhankelijkheid mensen uit te nodigen hun verhaal ‘vloeibaar’ te maken. 
In de verhalen van mensen is de Wachter degene die de mensen tegenhoudt en de Lantaarn degene die je blik op de toekomst verstigt. 

Zelfregie 3.2: De dans van de held. Je maakt kennis met twaalf fundamentele helden (of: leidmotieven) in het verhaal. Helden, die jij of je cliënten al lang kennen of misschien ook nog niet eerder hebben ontmoet. De helden helpen mensen op een fundamentele manier hun werkelijkheid weer ‘vloeibaar’ te maken en zo het denkraam te vergroten. Ze helpen mensen uit te breken uit hun ‘gestolde’ versie van de werkelijkheid, door steeds opnieuw hen uit te dagen in positie, perspectief en paradigma te schakelen. Elke held prikkelt op geheel eigen manier creatief te zijn, nieuwe kansen en andere mogelijkheden te zien. 
Als mediator leer je spelen met deze helden.

Zelfregie 3.3: Het Gordiaanse ei. In deze stap ga je verhalen en verhaalvariaties (van cliënten) regisseren en je leert cliënten zelf hun eigen verhaal (werkelijkheid) te regisseren. Je onderzoekt de verhalen vanuit een drietal metaposities: Acteur, Publiek en Regisseur. Deze metaposities vormen samen Keridwen's Zelfregiedriehoek. De Zelfregiedriehoek biedt partijen een goed instrument om hun eigen ‘gestolde’ verhalen weer ‘vloeibaar’ te maken, open te (blijven) staan voor de verhalen van anderen en toch de regie over hun eigen werkelijkheid te houden.   
  

Aanpak. 

De workshop is vooral praktisch. Doen staat centraal. Korte theoretische toelichtingen ondersteunen de oefeningen en de vertaling naar je eigen praktijk. Wel is de workshop zo van opzet, dat je vooral wordt uitgenodigd om "out-of-your-box" te stappen en vanuit een ander perspectief naar je eigen werkelijkheid te kijken. 
Voor een filmische impressie verwijs ik je naar de video-trailer.  

Begeleiding. 
Marcel van der Pol (Keridwen) begeleidt de workshop. Hij is docent, trainer, conflictregisseur en theatermaker. Hij heeft Zelfregie 3.3 voor een Groot Denkraam vooral ontwikkeld om mensen en organisaties met storytelling- en regietechnieken te helpen relatief eenvoudig hun eigen werkelijkheid te onderzoeken en vorm te geven.  Denken en doen als een regisseur betekent dat je èn in staat bent om goed gefocust te ondernemen èn tegelijkertijd open blijft staan voor kansen en mogelijkheden buiten je directe blikveld. Dat noemt hij een Groot Denkraam.

Meer weten, neem gerust contact op.

Artist Impression Keridwen Logo

# English # To celebrate the launching of the renewed Keridwen website  Hungarian Quilling Artist Judit Osika transformed the Keridwen logo into a piece of art!  The renewed Keridwen website will be launched at October, 14. (If you can't wait ... sneakpreview ... but please keep it quiet).

An Artist Impression always implies a flexibel Frame of Mind. That's exactly what Keridwen (Self Directing 3.3) stands for! It is our mission to empower people in Enlarging their Frame of Minds, so they autonomously will find creative sustainable solutions to their questions; we make no distinction between personal, professional and organizational issues.

Let's continue our cooperation in Hungary: Keridwen Self Directing 3.3 Workshops in Budapest (May 2015): "Enlarge Your Frame of Mind".

Judit. Thank you very much!
Hugs! Marcel

----------------------------------------------

# Nederlands # Ter gelegenheid van de lancering van de geheel vernieuwde Keridwen-website heeft de Hongaarse Quilling kunstenaar Judit Osika haar enthousiasme losgelaten op het Keridwen-logo. De vernieuwde Keridwen-webite gaat 14 oktober officieel de lucht in. (als u niet kunt wachten ... tipje van de sluier ... maar geef er alstublieft nog niet teveel ruchtbaarheid aan).

Kijken met de blik van een kunstenaar betekent altijd weer een verschuiving van je Denkraam. Dat is precies waar Keridwen met haar Zelfregie 3.3 voor staat! Onze missie is immers om mensen en organisaties te helpen Grotere Denkramen te ontwikkelen, opdat zij zelfstandig creatieve en duurzame oplossingen voor hun vraagstukken kunnen vinden. Wij maken geen onderscheid tussen persoonlijke, professionele of organisatorische vraagstukken.

Laten we onze samenwerking in Hongarije doorzetten: Keridwen Zelfregie 3.3 Workshops in Boedapest (begin mei 2015): "Vergroot uw Denkraam".

Judit. Dankjewel!
Een dikke zoen! Marcel

Bezielend Lesgeven - 2daagse cursus

# Groep Hogeschool Docenten organiseert haar eigen bij/nascholing: 

Marcel van der Pol uitgenodigd de Keridwen-cursus "Bezielend Lesgeven, Tales & Theatre as Teaching Tools" te verzorgen op 4 en 12 november 2014 te Groningen. 
Er zijn nog plaatsen! Reageer snel. Bericht Keridwen

# Universiteit Groningen (ESI) organiseert binnenkort ook weer voor haar docenten deze workshop onder de naam Storytelling as a Teaching Tool, op 2 en 16 december 2014. Lees meer bij ESI... 

Marcel van der Pol (Keridwen) verzorgt al meer dan achttien jaar Bezielend Lesgeven (in Nederlands, Engels en/of Duits) voor docenten van allerlei onderwijsniveaus. 

• Wilt u meedoen op 4 en 12 november of 2 en 16 december?  
• Wilt u deze cursus als bij/nascholingsmogelijkheid op uw eigen Instituut?
• Wilt u zelf een cursus organiseren en Marcel van der Pol uitnodigen? 

Van harte welkom! Volg de link naar Keridwen  en vraag naar  de mogelijkheden!

Bezielend Lesgeven, Tales & Theatre as Teaching Tools

Van en met drs Marcel van der Pol, Keridwen.

Als docent weet u, dat uw inhoud zinvol, relevant en interessant moet zijn om de aandacht vast te houden en uw verhaal over te kunnen brengen. De vorm die u kiest, uw eigen passie en de kwaliteit van het contact dat u met uw publiek zijn minstens zo belangrijk. Integreer daarom vertel- en theatertechnieken in zowel vorm, inhoud als relatie.
Laat u regisseren op inhoud en performance. Schakel soepel tussen creatieve en didactisch relevante vormen om het denkraam van uw publiek, studenten of klanten te vergroten.


Ook als uw Onderwijs Instituut  Keridwen's Bezielend Lesgeven nìet (meer) heeft opgenomen in het reguliere na/bijscholingaanbod kunt ook zelfstandig deze cursus organiseren en Marcel van der Pol uitnodigen. Dit is vaak nog goedkoper ook. Vraag naar de mogelijkheden bij Keridwen.

Cursusinformatie

Doel
Na het volgen van de training: • weet u inhoud te geven aan het begrip ‘praktijkdidactiek’; • kunt u in uw presentatie spelen met opbouw, structuur, spanningsboog en variatie; • kunt u inhoud, vorm en interactie op elkaar afstemmen waardoor studenten én uzelf geboeid blijven en het leerresultaat wordt vergroot. Bijvoorbeeld door het werken met metaforen en verhalen.

 Aanpak
Centraal in de training staat het begrip ‘praktijkdidactiek’: de integratie van de inhoud en de vorm en interactie met de deelnemers. Dus hoe ga je om met de opbouw, structuur, spanningsboog, variatie in presentatie. Wat doe je wel/niet, hoe en wanneer om de deelnemers te boeien en hun leerproces te optimaliseren? U gaat experimenteren met diverse praktijkdidactische technieken (onder meer professioneel verhalen vertellen en diverse theatertechnieken), gericht op grote groepen en op kleine groepen. U leert spelen met vorm en contact om de inhoud te laten aansluiten bij de leervragen van de student. Er is uitgebreide ruimte voor regiefeedback. De oefeningen worden afgewisseld met korte theoretische toelichtingen en metaforen (zoals “De pijl en de roos”) over de relatie trainer/docent-student.

Begeleiding
Drs. Marcel van der Pol is van oorsprong bioloog. Sinds 1986 is Marcel actief als docent in het hoger onderwijs, als trainer managementvaardigheden en trainer van docent/trainervaardigheden, als coach persoonlijke groei en veranderprocessen en als theatermaker. Hij heeft een niet aflatende belangstelling voor wat de mens beweegt, hoe de mens zich organiseert, hoe de mens zich verbindt in culturen en hoe de mens zijn plek in de wereld invult. Kenmerkend voor hem is zijn grote enthousiasme en dat hij steeds in ontwikkeling blijft. Hij gelooft niet in een allesomvattende theorie, maar laat zich graag verrassen en inspireren door nieuwe inzichten en werkwijzen. Hij haalt uit alles het beste. Routinezaken plaatst hij in een nieuw daglicht, vastgeroeste patronen maakt hij los en traditionele zienswijzen voorziet hij van nieuwe perspectieven. Werkelijk leren en ontdekken kan volgens hem alleen door hoofd, hart en handen (cognitie, emotie en gedrag) te integreren, door combinatie van cognitie en analyse met fantasie en creativiteit.

 Reacties van cursisten

• Als detective leid je toehoorders door de lessen. Waar dat zinvol is neem je de zaal gelijk Agatha Christie in toenemende spanning mee in je eigen redenaties, totdat je in de laatste minuut de ontknoping brengt. Als het nodig, geef je als Columbo direct de clou weg, waarna je met de zaal deducerend en analyserend de plot ontrafelt. (trainer organisatieontwikkeling)

• Ik wilde je even mailen over mijn eerste College Zonder Sheets. Ken je Linus uit Snoopy, die met dat doekje? Nu, ik liep als Linus met mijn sheets onder de arm naar het college (voor je-weet-maar-nooit), maar ik kan heel prima zonder mijn sheets. Erg leuk om te merken, en ik vind dit ook veel leuker zo. Eén van de Grote Ontdekkingen uit de cursus. (Universitair docent orthopedagogiek)

• Dankzij de training is mijn gevoel van 'ik tegen de zaal' opgeschoven naar 'ik met mijn studenten'. Door deze bevrijding uit mijn zelf gecreëerde isolement ben ik het geven van colleges veel prettiger gaan vinden. (Drs B. Crom, Universiteit docent bedrijfskunde; docent van het jaar 2003)

• De cursus om boeiendere hoorcolleges te geven was voor mij in meer dan een opzicht een verrijking. Ik leerde niet alleen hoe ik als docent journalistiek een betere structuur aan kan brengen in de kennis die ik via mijn hoorcolleges moet overdragen. De tips over het opbouwen van een verhaal zijn bijvoorbeeld ook nuttig geweest om zelf beter te kunnen uitleggen hoe een nieuwsartikel inelkaar steekt. Bovendien heb ik interessante dingen gehoord over de manier waarop mensen communiceren en veel kennis opgestoken over groeps( en machtsprocessen die niet alleen relevant is bij het les geven. (Frans Bothof, redacteur/verslaggever bij het ANP en docent journalistiek)

• Vooral het als een 'regisseur' uit elkaar rafelen van de verschillende rollen die je hebt ( als trainer en als docent ( was een echte eyeopener voor mij. Dat, gecombineerd met praktische tips, maakt de training voor mij na 2 bijeenkomsten al zeer nuttig en waardevol". (trainer communicatieve vaardigheden, docent regulier onderwijs) 

Evaluatie in de file

File stemt tot nadenken

We hebben geluk (zie vorige blog over de heenreisfile), we staan onderweg van Boedapest naar huis opnieuw langdurig in de file: wegwerkzaamheden gecombineerd met een bus met pech. Genoeg tijd om even rustig na te denken. Dit keer niet over psychohistorie en wat dat betekent voor bestuur en leiderschap. Maar over de dynamiek tussen (cursus)management en de dagelijkse praktijk in verschillende landen.

Zelfregie 3.3 Boedapest

De workshoporganisatiepraktijk in een ander land blijkt soms weerbarstiger dan onze verwachtingen. Afgelopen voorjaar hadden we al besloten om een drietal workshops gebaseerd op Keridwen's Zelfregie 3.3 te geven in Boedapest, in begin september 2014:

• Women Weekend workshop: Self Directing Empowerment, 
• Workshop voor Docenten: Gripping & Creative Teaching, 
• Workshop voor Young Professionals en startende ondernemers: Storytelling for Professionals

Aangekomen in Boedapest bleek het vooral door twee oorzaken toch niet mogelijk om de workshops nú te organiseren. Wijzelf (hierin ondersteund door onze Hongaarse counterpart) vonden begin september juist een mooie periode om dergelijke workshops te geven. Het nieuwe seizoen is nog niet echt begonnen. Scholen doen voorzichtig de deuren weer open. De eerste zomerse ondernemingsideeën worden omgezet in concrete initiatieven. Een uitgelezen moment om Zelfregie 3.3 in te zetten, dachten wij.
Echter: iedereen bleek zó vol te zitten van alles wat na de zomer opgestart en aangepakt moet worden, dat toen puntje bij paaltje kwam, te weinig mensen nog tijd en ruimte hadden voor een workshop. Ook al zagen alle belangstellenden in dat zo'n Workshop Zelfregie 3.3 juist uiterst zinvol zou zijn voor al dat opstarten en aanpakken.
Daarmee hadden we meteen een volgende oorzaak te pakken: het cultuurverschil. Vanaf het begin waren de reacties positief, inclusief voldoende aanmeldingen. In de week van de workshops blijkt echter pas hoe 'hard' deze aanmeldingen waren. Definitieve beslissingen worden pas op het allerlaatste moment genomen. Eerder gedane toezeggingen kunnen zo worden gewijzigd, als dat nodig wordt gevonden.

Kortom willen we in Boedapest echt deze workshops van de grond krijgen, dan moeten we op een andere manier meegaan met de workshoporganisatie- en/managementflow (ik moet even weer denken aan de valkuilen van een Cultureel Dwingend Denkraam - zie blog).

We geven het zeker niet op. In 2015 gaan we opnieuw workshops plannen. Het is dan mooi als je al een enthousiaste Hongaarse counterpart hebt, die ook goed de Nederlandse cultuur kent. Dan wordt het opeens stukken gemakkelijker om beide culturen met elkaar te laten communiceren: om te evalueren, om nieuwe plannen te  maken en uit te voeren, en om de organisatie en het management van de workshops goed af te stemmen.  Budapest 2015 here we come again!

Buitendien hadden we nu in deze eerste week van september 2014 ook alle ruimte om privé-sessies Zelfregie 3.3 (Eng: Self Directing 3.3) te doen. En dat was ook wel weer heel bijzonder!

Helden & standbeelden

In de week, die nu opeens vrij was, hebben we uitgebreid Boedapest en omgeving (inclusief het lavendelgebied rond het Ballatonmeer) verkend.
Mooie, historische stad! De verschillen tussen Boeda en Pest. Al die bruggen over de Donau. En dan die beelden... zóveel beelden. In een parkachtig gebied in Pest zagen we eerst het standbeeld van een nar en vlak daarbij een  van een man die twee zware koffers droeg. Toen was opeens het idee geboren om alle twaalf helden uit De dans van de held terug te vinden in de beelden van Boedapest. Is in de nar de Dwaas herkenbaar? Of in de man met koffers de Zwerver?  Sommige helden waren gemakkelijker in de standbeelden terug te vinden dan andere.
Wellicht kunt u als lezer ons helpen. Ik heb zo'n dertig helden/standbeelden op facebook gezet. Mail mij welke held u in welk standbeeld (allemaal genummerd!) herkent. Als dank ontvangt u een fotowens uit Boedapest. Reacties zijn meer dan welkom!

Overzicht helden: Argeloze, Wees, Minnaar, Zwerver, Krijger, Voedster, Bouwer, Breker, Heerser, Magiër, Wijze en Dwaas.


Donau fietstocht

Los van de manier waarop wij de vrijgekomen week hebben ingevuld, hebben we uiteraard ook een heerlijke vakantie gehad: fietsen van Linz (Oostenrijk) naar Boedapest (Hongarije), een kleine 600 km over de Donau Radweg. Zon, natuur en boeiende steden als Melk, Wenen en Visegrad. Wandeluitstapjes naar Slowakije (Komárom / Komarno). Overnachten in onze trekkerstentje. Betrouwbare fietsen en fietsdrager op de auto (om met fietsen van Groningen naar Linz en vice versa te komen). Vele foto's gemaakt (een kleine impressie). Verhalen geschreven. Nieuwe ideeën ontwikkeld. Contacten gelegd. Lichamelijk  ingespannen. Afgevallen. Uitgerust. Gedroomd van een verdere tocht door onder meer Roemenië en Bulgarije naar de Donaudelta. Kortom, helemaal klaar voor een nieuw Keridwenseizoen.

Kleine Psychohistorie in de File

Midden in een file op de Autobahn heb je meestal alle tijd om na te denken. Bijvoorbeeld over waarom we allemaal steeds weer als makke schapen ons dicht op elkaar in dezelfde file voegen om van A naar B te komen, terwijl er beslist efficiëntere vervoersmogelijkheden zijn. Welke vrijheid waarborgt een auto, als je opgelucht wegspurt uit de ene file om spoedig in een volgende terecht te komen?

Ik verwonder mij ook in deze file er het meest over, dat als je eindelijk weer de kans krijgt om sneller dan stapvoets te rijden dat je dan waarschijnlijk nog steeds geen enkel idee hebt wat jouw file in  beginsel  heeft veroorzaakt.

Op zo'n moment  zie ik de mensen van RWS voor mij, die op monitoren het verkeer op de wegen volgen. Zij zien wel duidelijk oorzaak/gevolg-relaties op de weg. Hier een auto die ietwat langzaam rijdt, vervolgens een sportwagen die daardoor plotseling moet remmem en dan  een hele sleep auto's die met toenemende vertraging reageert en steeds meer moet bijremmen en dan... daar... FILE!

De individuele automobilist is iemand die slechts handelt in het moment: initiatief neemt, reageert op de situatie, maar niet met het 'waarom' bezig is. De mensen van de  RWS hebben overzicht. Zij zien de patronen, begrijpen wat er gebeurt en zijn zelfs veelal in staat adequaat het vervolg te voorspellen (bijv hoe en wanneer een file weer oplost of waarom een nieuwe dreigt te ontstaan). Die kennis en vaardigheid gebruiken zij om verkeersstromen zo goed mogelijk te managen.

Wat je al niet bedenkt, als je zo lang gedwongen stilstaat! Zou het echter niet mooi zijn als bestuurders, politici, beleidsmakers, leidinggevenden en managers nog beter in staat zouden zijn  patronen en de grote lijnen te herkennen en te onderkennen en door te trekken naar de toekomst? Burgers denken,  voelen en doen. Zij op afstand hebben het gróte overzicht en faciliteren en sturen bij.

Ik moet in de auto op de Autobahn eerst aan Taylor denken en vervolgens direct daarover heen aan Asimov. Aan zijn Foundation-boeken, waarin hij in romanvorm bovenstaande wijze van denken tot in extremo doortrekt. Hij noemt het psychohistorie.

Stel je voor dat een groep wijze mensen ontdekt dat als je maar voldoende afstand houdt tot de mens als individu en wat complexe statistiek toepast, dat je dan redelijk goed groepspatronen kunt herkennen en beïnvloeden. Mensen mogen dan denken dat ze vrij zijn, creatief kunnen zijn en een vrije wil hebben, als je gaat abstraheren blijkt  heel veel van hun gedrag (op groepsniveau)  te voorspellen... en dus te sturen zijn.

In de Foundation-fantasie van Asimov is de statistiek zo ver ontwikkeld dat de wijzen zelfs vele eeuwen vooruit kunnen voorspellen. Bij tijd en wijle een tikje bijsturen (mbv suggesties in videoboodschappen) en je hebt zo een paar duizend jaar toekomst vastgelegd. Strak geregistreerd scenariodenken; kortom: psychohistorie.

Is dit een natte droom voor leiders? Met psychohistorische wetenschap in de hand kún je als leider ook goed de verantwoordelijkheid nemen voor welzijn en welvaart van de aan jou toevertrouwde gemeenschap, toch!?. Jij ziet immers de grote lijnen. Jij overziet consequenties. Jij stijgt ruim boven het individuele belang uit. Prachtig toch? Of niet...!?
De mensen moeten zich natuurlijk wel aan het voorspelde scenario houden...!

In Foundation stort de hele toekomst ineen als ėėn individu 'weigert' zich aan het psychohistorische scenario te conformeren en vervolgens voldoende power en momentum heeft om de geplande geschiedenis te veranderen. De suggesties in de videoboodschappen, die op voorafbepaalde momenten  moeten worden bekeken, blijken opeens onzin te verkopen. Scenario en werkelijkheid komen absoluut niet meer overeen. De gemeenschap verliest haar voorspelbare zekerheid en geraakt in totale verwarring. 

In onze file op die Autobahn bleef ik maar denken over hoe leiders pychohistorische tools ook constructief  zouden kunnen gebruiken zonder de behoefte aan individuele vrijheid van hun mensen op te hoeven offeren.

Is het nodig om de toekomst in een 'box' te stoppen en te beheersen? Eén krachtig genoeg individu (op het juiste moment) kan, zoals in Foundation, altijd jouw gewenste  scenario doorkruisen.  Bovendien, wie zegt dat jouw scenario voor de toekomst, ook in de toekomst het beste scenario is?

Misschien betekent goed leiderschap wel dat je de vrijheden van het individu zoveel ruimte laat, zelfs faciliteert, dat de gemeenschap als geheel robuust, creatief, flexibel en dynamisch genoeg is en blijft om zelfstandig de toekomst aan te kunnen.

Ondertussen begint onze file op te lossen. We rijden weer. Nog vijf onduidelijke files te gaan voor we in Melk (Oostenrijk) op de fiets kunnen stappen naar Boedapest waar workshops Zelfregie 3.3 ons wachten. 

Mmmm... psychohistorie... vrijheid... bestuursregie 3.3.... wordt vervolgd...

Flexibele Denkramen in De Nieuwe Economie?

Pas je aan en/of blijf jezelf

Als eigenaar van een eenmensbedrijf ben je ook maar alleen. Voor sommige klussen moet je samenwerking met anderen zoeken. De vraag is hoe je dat goed regelt naar je klant. Is de een hoofd- en de ander onderaannemer of presenteer je je samen als een (gelegenheids) aanneembedrijf?
In ieder geval moet je het ook onderling financieel (onder andere!) goed regelen. Als eenmensbedrijf steek je toch al relatief vaak meer energie in een klus, dan je kunt factureren. Vooral als het een mooie klus is.

Hoe wil je met netwerkcontacten omgaan? Werk gunnen en gegund worden? Percentages verrekenen?

Enige tijd geleden werd mij door een netwerkcontact gevraagd bij een klus in te springen. Zag er goed uit. Bij nader inzien bleek ik wel 30% af te moeten dragen en mocht ik gedurende de komende 2 jaar niet zelfstandig contact opnemen met de klant.
Een ander netwerkcontact bood spontaan aan voor mij contact te leggen met een potentieel interessant bedrijf. Toen het voorstel concreter werd, moest ik wel a priori 35% van opbrengst van de mogelijk komende paar (hoeveel?) klussen afdragen.

Twee voorbeelden, waarin samenwerken zo verzakelijkt is, dat bij mij de lust om klussen terug te gunnen danig is afgenomen. In wat wel De Nieuwe Economie wordt genoemd staat het gunnen en gegund worden veel meer centraal. Nu doe ik wat voor jou, morgen jij voor mij. Vandaag maak ik een klant enthousiast voor jou, morgen jij een klant voor mij. Als niet alle aandacht naar het verdienen gaat, is er meer ruimte voor een dynamische en inspirerende  samenwerking. Op basis van sociale overwaardeuitwisseling (heet dat zo?).

Ik mag met veel plezier buitenlandse studenten en docenten ondersteunen. Soms is dat bijv. een betaalde coaching, dan weer een vrijwillige begeleiding (onbetaald, maar levert wel veel op).

Na haar afstuderen vroeg een studente (Hongaars) om een aanvullende coaching. Probleempje: ze had nog geen baan en geen inkomen. Of betaling uit toekomstig werk kon? Leuk idee! Ook omdat de coaching mede over het vinden van een goede en zinvolle plek in de maatschappij ging.
Een beoogde aanstelling ging echter niet door. Ze had een baanaanbod bij nader inzien afgeslagen. Een van de effect van de coaching. Zij was heel tevreden en ik moest nog even op mijn geld wachten.

Na een tijdje kwam het idee opzetten, dat je ook anders naar zo'n zakelijke overeenkomst kunt kijken.  "Ik word blij van de coaching", zei zij. "En waar zou jij blij van worden? Kan ik daar een bijdrage aanleveren?"

Onder het genot van koffie op het terras had ik zojuist enthousiast over mijn ervaringen in o.m. Afrika (vakantie en werk) verteld. Eigenlijk hoefde ik nu niets meer te zeggen. Ze kwam zelf met een dubbel voorstel.
Eerst zou ze langskomen om voor Brigit en mij traditioneel Hongaars te koken. Dat werd meteen een soort afscheidsfeestje, want kort daarna zou ze terug gaan naar Hongarije om daar haar eigen eenvrouwsbedrijf op te zetten. In Hongarije kon ze dan meteen regelen dat ik daar een aantal workshops "Zelfregie 3.3" kwam geven. In het hoger onderwijs tbv bezielend lesgeven. In het bedrijfsleven tbv zakelijk storytelling voor ptofessionals. Plus een open workshop tbv persoonlijke ontwikkeling.

Van de Hongaarse maaltijd hebben we reeds een aantal maanden geleden uitgebreid genoten! Een dezer dagen vertrekken wij naar Boedapest: onderweg als zwerfvakantie, ter plaatse voor een aantal workshops. Wat wil je nog meer als "betaling"voor een coaching die per se al heel leuk was? Ik krijg het zo in de schoot geworpen om in het buitenland mooie dingen te doen met Keridwen's Zelfregie 3.3. Een grote wens! Na ECCI-workshops op diverse plekken in Europa, 2 keer in  Zuid-Afrika, nu weer via een geheel ander soortig initiatief in Boedapest.

Alleen omdat onze denkramen in beweging bleven was dit mogelijk. Wijzigende denkramen creëren nieuwe ideeën.  Financieel wellicht niet direct super aantrekkelijk, als ervaring (met alle verdere mogelijkheden in de toekomst) onbetaalbaar! Een positieve impuls voor De Nieuwe Economie.

Bovendien combineer ik het met een heerlijke vakantie, en gaat Brigit lekker mee.

Kortom, Judit, bedankt voor je initiatief! De voorpret is reeds begonnen. Ideeën te over. Het basismateriaal staat al op slideshare.

Knisperende groet!
Marcel van der Pol
KERIDWEN.

Denkraam switch: elk nadeel heeft zijn voordeel

Begin juli 2014. Voor mij ligt ligt een heerlijk rustige periode. Eindelijk tijd om verder aan mijn boek over Zelfregie 3.3 te werken. Ik heb mijzelf zo'n vier weken de tijd gegeven om de eerste versie af te krijgen, geschikt voor een aantal over-mijn-schouder-meelezende critici. Dan ga ik alweer naar Boedapest om een paar workshops te geven (incl een heerlijke fietsvakantie langs de Donau. En dáárna begint het intensieve najaarsseizoen alweer. Het boek moet voordien grotendeels af zijn.

Een dan een soort websitecrash: www.keridwen.nl is nog wel te bereiken, maar ik kan niets meer veranderen. Elke poging tot actualisering leidt tot verdwijnen van hele websitepagina's (wat ben ik blij dat ik een backup heb!). Technisch snap ik het nog niet helemaal, mijn provider kan het mij ook niet goed uitleggen, maar het is wel zo. Je zou kunnen zeggen dat de site na een paar jaar gewoon te oud is. Ouderwets. Achterhaald. Niet meer up-to-date. De internetwereld is snel. 

Een nieuw verhaal is niet meer mogelijk. De agenda kan niet meer bijgewerkt.
Mooie filmpjes over het werk in Zuid-Afrika kunnen niet geplaatst.
Een nieuwe pagina over de ontwikkelingen rond Zelfregie 3.3 kan niet toegevoegd.
En wat voor de website geldt, geldt ook voor de nieuwsbrief.

Daar ben je dan mooi klaar mee! Ik leer mijzelf een paar mooie nieuwe scheldwoorden in vreemde talen. Grappig om te doen, maar het lucht absoluut niet op!

Dan realiseer ik mij opeens, dat ik klant van mijzelf ben geworden. Vragen dringen zich aan mij op, als: welke Held is nu zo boos (uit: De dans van de held)?
Welke andere Held (of Helden) kan ik nu inzetten om dit verhaal anders te vertellen, opdat ik toch nog zinvolle en plezierige weken tot Boedapest heb?

Best wel komisch om jezelf volgens je eigen methode zo onder handen te nemen. Toch alweer zachtjes grinnikend loop ik de gehele Zelfregie 3.3 maar door: van Wachter & Lantaarn, via De dans van de held, tot aan Het Gordiaanse ei.

Conclusie? Boek opzij gelegd en mij vol in het websitebouwen gestort. Niet omdat ik dat zo leuk vind en dat zo goed kan, maar omdat het mij de gelegenheid geeft om ook de idee achter de website (missie en visie van Keridwen) weer eens goed  onder de loep te nemen. Misschien scherpt dat ook nog wel het denken over Zelfregie 3.3 (boek) aan.

Inmiddels een paar weken onderweg. De nieuwe site (under construction!) begint al aardig op streek gekomen. The state of the art? Veel foto's. Relatief weinig tekst. Over elk woord moet je nadenken. Meteen ook zinvolle input voor het boek. Indirect ben ik dus driftig aan het schrijven.

Met een beetje goede wil zijn straks boek en site gelijktijdig klaar, alleen niet meer voor september. Dan praat ik nog maar niet over de nieuwsbrief!

Kortom ook dit nadeel, blijkt een voordeel te hebben. Dat inzien is onderdeel van Zelfregie 3.3: kijken vanuit een andere invalshoek. 

Hebt u enig idee welke Held daarvoor in mij klaarwaker en actief is geworden?

Wie het trouwens leuk vindt om, onder embargo, de nieuwe site kritisch te testen, kan zich bij mij 

melden.

Voor de rest hoop ik u binnenkort via een vernieuwde nieuwsbrief op de hoogte te kunnen houden (en via blog, twitter, linkedIn, facebook....)

Groet! Marcel van det Pol. Keridwen.
(Blogverslag vanaf mijn smartphone)

Dwingende Denkramen aanpakken met Zelfregie 3.3

Niet zo heel lang geleden vertelde een hoogleraar mij het nog eens, overigens op zeer ontspannen en berustende toon: “Studenten zijn tegenwoordig te dom om mijn colleges te begrijpen”. 

Een directeur op zekere leeftijd verzuchtte, dat zijn medewerkers niet de vrijheid en de verantwoordelijkheid aankonden, die hij hen had toevertrouwd. Ze bleken hun werk anders in te richten en uit te voeren, dan hij zich had voorgesteld.

Een ervaren consultant overzag de problematiek van de organisatie en wist precies hoe het beter zou kunnen, hetgeen hij dan ook glashelder verwoordde in zijn aanbevelingen in zijn eindrapportage. Vervolgens richtte hij zich op een nieuwe uitdaging, zich niet meer echt erover verwonderend dat zijn aanbevelingen naar alle waarschijnlijkheid nauwelijks zouden worden opgevolgd. 

Internationale samenwerking

De eerste keer dat ik ergens in de buurt van de evenaar een verwaarloosde, rottende vergistingstank zag liggen, trots beplakt met EU-stickers, schudde ik mismoedig het hoofd en vroeg mij af of onze Europese constructies wel bestand waren tegen de tropische hitte en klamheid. Zo’n vergistingstank was zo’n mooie oplossing voor milieuproblemen als gevolg van het gebrek aan een deugdelijke riolering en voor de voedselproblemen als gevolg van een armetierige landbouw, verontachtzaamd door een jarenlange burgeroorlog. 

Bij een dorp verderop bleek een door met buitenlandse hulp geslagen put niet meer in gebruik en inmiddels halfvol gestoven met zand. Dat kon ik niet verklaren met klimaatsomstandigheden. De buitenlanders waren oorspronkelijk gekomen om in de een zomerreces van hun opleiding en onder de vlag van een NGO de kinderen in dit gekwelde land te komen redden, maar hadden gezien de deplorabele toestand van de water- en energie-voorziening besloten eerst maar een paar waterputten te slaan en kookfornuizen uit te delen. Dit zou goed zijn voor welzijn van de dorpsbewoners.  Bovendien leverden putten en kookfornuizen extra maatschappelijk verantwoorde studiepunten op.  Kinderen konden een volgende zomer nog steeds worden gered. Niet alleen bleken de putten binnen een paar maanden daarna in ongebruik te raken, maar hadden de geschonken kookfornuizen inmiddels ook nog eens de sociale cohesie tussen de vrouwen, die normaliter voor brandhout zorgden en deze zware activiteit ook gebruikten om onderweg even los van alle andere verplichtingen gezellig samen te zijn,  behoorlijk ontwricht.

Zouden de zeer goedwillende brengers van die vergistingtanks, waterputten en kookfornuizen begrijpen waarom hun hulp niet duurzaam heeft gewerkt? Zouden ze weten wat heeft gemaakt dat de lokale bewoners niet verder zijn gegaan waar zij zelf zijn opgehouden? Wat zouden ze bij een volgend internationaal project gaan doen?

Creatief Zuid-Afrika

Met een paar collega’s uitkijkend over een uitgestrekte Zuid-Afrikaanse stad werd ik opeens keihard geconfronteerd met bovenstaande herinneringen en vragen. Ik hoorde onszelf praten. Ons enthousiasme. Onze passie. Onze betrokkenheid. Onze ongebreidelde stroom aan creatieve, zinvolle ideeën voor de inwoners van deze stad. In onze fantasie hadden we ze allemaal al volledig gerealiseerd. 

Toen kwamen de herinneringen... aan de kookfornuizen, de waterputten, de vergistingstanks. De vragen die toen niet zijn gesteld. De manieren waarop toen voor anderen was gedacht.

En nu? Vroegen wij ons deze keer wel af waarom daar beneden er geen moestuintjes waren? Gingen wij in ons enthousiasme direct alweer hun problemen oplossen? Ervoeren zij, wat wij zagen als hun probleem, zelf ook als een probleem? Paste onze oplossing ook in hun situatie?  Betekent Creatief Denken niet, dat de mensen (de probleemeigenaren) zelf op creatieve wijze met hun vraagstukken aan de slag moeten? Waren we eigenlijk niet gewoon bezig onze visie op de werkelijkheid, onze denkramen, te superponeren op de hunne? 

Dwingend denkraam

Als je consequent blijft uitgaan van je eigen visie op de werkelijkheid (wat/waarom iets wel/niet gebeurt), ongeacht omstandigheden en andere visies en ervaringen, dan spreek ik van een ‘dwingend denkraam’.  Jouw visie op de werkelijkheid, jouw verhaal over de werkelijkheid noem ik dan ‘bevroren’ of zelfs ‘gestold’. Op reis door verre landen met hun eigen culturen wordt je hier vroeg of laat mee geconfronteerd - soms keihard! Opeens ontdek je dat de werkelijkheid lang niet altijd in elkaar steekt als jij altijd dacht. Door de situatie daar met al zijn onbekendheden en onverwachtheden, wellicht versterkt door het feit dat jijzelf niet meer in je eigen vertrouwde en bekende omgeving verkeert, kun je haast niet anders concluderen dat je eigen manier van denken kritisch onder de loep moet nemen wil je aansluiting bij de lokale situatie kunnen vinden. 

Ver van huis is dit relatief eenvoudig te onderkennen. Vantevoren kun je al bedenken dat je op reis allerlei andere manieren van denken en doen kunt tegenkomen. Culturen zijn immers niet hetzelfde! Akkoord, je kunt zo nu en dan best nog wel in de valkuil van je eigen dwingende denkraam vallen, maar het ‘anders zijn’ daar ten opzichte van thuis kan je ook scherp houden en helpen de valkuil te omzeilen.

Dichter bij huis is dat vaak ietwat lastiger te onderkennen! Maar toch, hoe vaak hebben we onze beleving van de werkelijkheid niet laten stollen en hebben we ons denkraam niet stollend gemaakt? 

De hoogleraar vindt dat studenten te dom zijn om hem te begrijpen, zonder zich af te vragen wat maakt dat tijdens de colleges hij en zijn studenten geen aansluiting bij elkaar vinden.

De directeur voert een beleid van schijndemocratie. Medewerkers mogen denken en doen wat ze willen, zolang ze maar aan zijn (onuitgesproken!) verwachtingen voldoen. Hij vraagt zich niet af, waarom zijn medewerkers hun werk anders zijn gaan inrichten en uitvoeren en wat daarvan de eventuele voordelen zijn.

De consultant is vanuit zijn deskundigheid zo gericht op een bepaald soort oplossing, dat hij zich niet afvraagt of zijn oplossing wel past mij de organisatie die hij adviseert.

Ook deze hoogleraar, deze directeur en deze consultant, die ik in mijn werk ben tegengekomen, hanteren een dwingend denkraam: zo ziet de werkelijkheid eruit, geen discussie over mogelijk.

Vergroot Denkraam

Over de kerkhervormer Maarten Luther gaat het verhaal dat hij vaak op zijn zolderkamer zat na te denken. Hij mocht van tijd tot tijd graag door een dakraam naar buiten kijken. Wat hem opviel was dat elk dakraam een andere blik op de wereld om hem heen bood. Een dakraam dwong hem steeds weer vanuit een ander perspectief te kijken. Zo werkt het ook met denkramen. Je denkraam bepaalt je perspectief op de wereld, dus ook op je professioneel functioneren, met alle zakelijke successen en falen van dien. Kijk door een ander denkraam, verander van perspectief, en ontdek dat er andere mogelijkheden ontstaan. Einstein zei het al: problemen kunnen niet worden opgelost op hetzelfde niveau als waarop ze zijn ontstaan. Kijk dus kritisch naar het denkraam dat je gebruikt als basis voor je denken en doen. Verander van perspectief. Verschuif je denkraam. Vergroot je denkraam. Dan kun je op van ander niveau naar de problemen kijken, dan waarop ze zijn ontstaan. De kans op adequaat en duurzaam oplossen van je problemen neemt daardoor spectaculair toe!

Ik voor mijzelf heb besloten, dat als ik weer naar het buitenland ga, zeker ook als ik daar aan het werk ga, zal ik bij het zien van problemen eerst vragen naar het ‘waarom’, naar ‘wat maakt dat...’. Ik zal proberen het denkraam van de locale counterpart te begrijpen, opdat alleen dan wij samen en creatief en kritisch aan duurzame oplossingen kunnen werken.

Hier in Nederland is het ‘dwingende denkraam’ al een essentieel onderdeel geworden van mijn werk geworden. Ik bied organisatie, die  op de een of andere manier vastzitten in hun denken en doen,  een heldere structuur plus de creativiteit om uit het eigen denkraam te breken en nieuwe kansen, mogelijkheden en oplossingen te vinden. Als er iets is dat het werk in Zuid-Afrika heeft bevestigd, is het wel dat als je je denkraam groter maakt je dat heel veel kan opleveren!

Zelfregie 3.3 Voor een Groot Denkraam

Nu we bezig zijn uit de economische crisis te komen en de mogelijkheden voor kostenreductie zijn benut, is het zaak om omzet en winst te verhogen door met nieuwe producten te komen, of nieuwe markten te vinden, maar dat gaat niet vanzelf! Daarvoor moet je voorkomen dat je vanuit een dwingend denkraam werkt. Zorg dat je een groter en flexibeler denkraam hanteert. Zelfregie 3.3 kan je daarbij helpen.

Meer weten?
Neem gerust contact op:
Marcel van der Pol (Keridwen)
mail: marcel@keridwen.nl
tel.: 050 525 61 21 / 06 506 802 13
via contactformulier

NZR MediationLab: waar conflicten en de theatermetafoor elkaar functioneel ontmoeten

Gaza, Oekraïne, Mali, Libië ... 
Slechts een paar van de conflictplekken in de wereld waarover de media vrijwel dagelijks berichten. Als je hoort, ziet en leest (van twitter tot NOS journaal) wat er allemaal over deze plekken wordt bericht, lijkt direct bijna alle hoop, dat er ooit een uitweg en oplossing mogelijk zijn, weg te vloeien.
Alle partijen in een conflict weten steeds weer uitstekend allerlei argumenten voor het eigen gelijk aan te voeren. Natuurlijk heeft iedereen gelijk ... bìnnen het eigen denkraam dan!

In de Volkskrant van 28 juli 2014 heeft Asha ten Broeke een heldere column over het conflict in de Gazastrook geschreven. Zolang alleen vanuit het eigen denkraam gedrag, keuzes, oorzaak, intenties en toekomstverwachtingen worden gedefinieerd, zal het conflict alleen maar escaleren. Ook beelden, toch vaak gezien als de meest 'objectieve' getuigen, blijken dan voor totaal tegengestelde uitleggen vatbaar: het ultieme bewijs gezien vanuit gedachte "zij zijn fout" en "wij zijn goed". Als denkramen elkaar uitsluiten (zelfs al lijken ze soms erg op elkaar), zoeken partijen de oplossing meestal in de vernietiging van de ander.

Het is altijd weer boeiend om op zoek te gaan naar het onderliggende. Wat maakt dat iedereen (binnen het eigen denkraam) altijd gelijk heeft? Hoe wordt een denkraam gedefinieerd? Wat vertellen de verschillende partijen zichzelf, wat elkaar en wat de buitenwereld? Wat willen partijen bereiken? Voor mij als conflictregisseur (voorheen: mediator) zijn dit fascinerende vragen. Echter, alleen al om in staat te zijn te begrijpen en te helpen de eerste beweging te creëren wil ik absoluut niet in één of in beide denkramen worden meegezogen. De verhalen van àlle conflictpartijen zijn eigen interpretaties van eenzelfde werkelijkheid. Vaak baseren partijen op dezelfde feiten, die bovendien vaak in de praktijk veel minder hard blijken, dan gesuggereerd.

Op de Sociale Media ben ik de laatste tijd stevig aangesproken op mijn houding als conflictregisseur ten aanzien van genoemde conflicten. Ik ben vooral uitgedaagd een standpunt in te nemen en partij te kiezen. Toen ik niet snel genoeg reageerde werd mij verweten, dat het erop  begon te lijken dat ik partijdig (voor de ànder) was. Hierbij werd uiteraard flink gewezen op allerlei aspecten van mij die een bepaalde keuze zouden rechtvaardigen. Elk mens is echter meer dan zijn geschiedenis en zijn sociale/maatschappelijke omgeving. Elk mens is een autonoom individu en zelf verantwoordelijk voor zijn eigen denkraam (inclusief de gevolgen). Een mens (of groep) die het lef heeft het eigen denkraam te onderzoeken,  verantwoordelijkheid te nemen, in beweging te komen en op bezoek te gaan in het denkraam van de ander, doet in mijn ogen aan Zelfregie 3.3.

Mijn eigen denkraam als conflictregisseur wordt vooral gevormd door een grote nieuwsgierigheid naar hoe mensen hun denkramen creëren en door het verlangen te helpen denkramen op te rekken en te ontdekken wat voor mogelijkheden vergrote denkramen bieden. Ik ben dus niet van plan te kiezen voor een bepaalde partij of standpunt. Ik wil niets met het adagium "wie niet voor mij is, is tegen mij" te maken hebben. Ik wil mij, vanuit mijn positie als conflictregisseur richten op de verhalen van de conflictpartijen: hun denkramen, hun versie van de werkelijkheid. Een conflictregisseur wil eerst begrijpen en vervolgens ruimte en beweging helpen creëren.

Een conflictregisseur ziet de denkramen van de conflictpartijen, inclusief de daaruit voortkomende overtuigingen, gedragingen en consequenties, in elkaar grijpen als een soort ogenschijnlijk onontwarbare Gordiaanse Knoop. Een conflictregisseur zet al zijn vaardigheden in om samen met de conflictpartijen deze Gordiaanse Knoop van verstrengelde denkramen te ontwarren en ruimte te creëren voor beweging en nieuwsgierigheid en voor grotere, dynamische denkramen.

Ik ben mij er terdege van bewust dat genoemde conflicten groot en complex zijn, misschien wel ietwat té groot voor een enthousiaste, gepassioneerde individuele conflictregisseur. Het wantrouwen en de haat gaan soms vele generaties terug. Elke geweldsdaad, elk  slachtoffer is echter altijd weer de opmaat voor een nieuwe vergelding. De tegenpartij móet en zál vernietigd worden. En tòch, als niemand het lef heeft tegen alle overtuigingen, geschiedenissen en tradities in de positie van conflictregisseur in te nemen...

Familie, bedrijf en organisatie, buurt, arbeidsverhoudingen ...

Wat in het groot geldt, gaat ook op voor het kleinere. Ook bij conflicten dichter bij huis, als scheidingen en sociale, maatschappelijke, arbeidsrechtelijke en zakelijke conflicten, kan een conflictregisseur nuttig en zinvol zijn. Nogmaals: een conflictregisseur richt zich niet primair op inhoud, op feiten, ook niet op procedures. Een conflictregisseur richt zich op de wijze waarop mensen hun eigen werkelijkheid creëren en vormgeven. Breng het denken van mensen in beweging (vergroot hun denkraam) en er ontstaan nieuwe mogelijkheden.

De Conflictregisseur aan het werk
Conflictregie 3.3 baseert zich op Keridwen's Zelfregie 3.3, waarbij "3.3" met een knipoog verwijst naar "internet 3.0". Dit is die generatie van het internet, waarbij niet het "zenden" (1.0), of het "uitwisselen" (2.0), maar het "cocreëren" (3.0) centraal staat. Conflictregisseur en conflictpartners creëren samen verloop en uitkomst van een conflcit. Ieder voor zich is op geheel eigen wijze verantwoordelijk de uitkomst. Conflictpartners zijn verantwoordelijk voor hun eigen conflict en het verloop daarvan (voortzetting? overeenkomst? oplossing?). De Conflictregisseur is verantwoordelijk voor een deskundige en adequate begeleiding van de conflictpartners op weg naar Zelfregie 3.3, opdat zij ook daadwerkelijk de verantwoording kunnen dragen voor een uitkomst.

Conflictregie 3.3 onderscheidt zich van mediation, doordat de conflictregisseur niet alleen in een conflict mediëert, maar conflictpartners ook leert Zelfregisseurs te zijn. Het conflict wordt daarmee (metaforisch) een theaterstuk. Waarin je speelt (Acteurs). Waarnaar je van een afstand naar kunt kijken (Publiek). Waar je van buitenaf in kunt grijpen (Regisseur). Door te leren schakelen tussen deze drie metaposities neemt het eigen vermogen van conflictpartners enorm toe om een conflict zelfstandig tot een duurzame oplossing te brengen. Je ontkomt, alleen al door het schakelen zelf, er niet aan in beweging te komen en bijvoorbeeld ook een keer vanuit het denkraam van de ander naar het conflict te kijken.  Dankzij het schakelen ontstaa andere, grotere denkramen, met bredere blikvelden, nieuwe invalshoeken en meer mogelijkheden. De conflictregisseur zorgt ervoor dat de conflictpartners zich hiervoor de nodige zelfregievaardigheden eigen maken.

Meer weten?
Neem gerust contact op:
Marcel van der Pol (Keridwen)
mail: marcel@keridwen.nl
tel.: 050 525 61 21 / 06 506 802 13
via contactformulier

Beleid Bovenwater & Onderwater

Simulatie

In het begin van de jaren tachtig kreeg ik de kans om met Stratagem te werken, een computersimulatie model voor Binnenlands Bestuur, ontwikkeld door Dennis Meadows (Club van Rome) voor Brazilië, een land sterk in ontwikkeling. De opdracht was relatief simpel: verdeel als Binnenlands Bestuur een pot met geld ten goede van het land en de bevolking. De verdeling voerde je in het computermodel en je kreeg binnen een mum van tijd de effecten na 5 jaar terug. Bevolking toe- of afgenomen? Economische groei of krimp? Financiële schuld of overschot?
Met die financiële uitslag moest je dan opnieuw verdeelkeuzes maken, waarna je uiteraard al snel weer de effecten na 5 jaar terugkreeg. 12 keer kreeg je de kans beleid te maken of bij te stellen, te onderhandelen en te verdelen. Dan was je ongeveer een generatie verder en kon je terugkijken op de gevolgen van 60 jaar (financieel) beleid.

Besturen, beleid maken onderhandelen en verdelen per se bleken de deelnemers heel leuk te vinden. Veel lastiger werd het als de deelnemers door begon te krijgen, dat de oorzaak/gevolg-relaties, die in de computersimulatie waren gestopt, zo complex en zo verstrengeld waren als een Gordiaanse knoop, dat het heel moeilijk werd om de gevolgen van een keuze goed (en op tijd) in te schatten. Investeerde je (of beknotte je juist) in onderwijs of gezondheidszorg dan waren de consequenties daarvan nauwelijks na de eerste ronde (= 5 jaar) al te zien. Sommige effecten van bepaalde beleidsbeslissingen bleken pas na 4 ronden (= 20 jaar) of 5 ronden (= 25 jaar) op te treden. Bovendien bleken bepaalde keuzes (welke?) elkaar ook nog vaak gaandeweg te beïnvloeden (waar, wanneer, hoe?).
Kunt u het nog volgen?

Bovenwater & Onderwater

Het boeiende van dit spel vind ik niet zozeer de wiskundige algoritmes, de causale verbanden of de mogelijke bestuurlijke lessen, maar veel meer dat de beleidsbeslissers bovenwater geen idee hadden wat de verstrekkende onderwater gevolgen waren van hun beslissingen. Met bovenwater verwijs ik naar het zichtbare, fysieke deel van de besluitvorming; met onderwater bedoel ik dan het hele complex aan niet directe zichtbare oorzaak-gevolg relaties, maar ook de motieven, intenties, emoties etc van zowel de beslissers als hen die deze beslissingen aangaan.

Uiteraard probeerden de spelers wel met allerlei mogelijke effecten rekening te houden, maar bijna altijd raakten ze na een paar beslisronden  bovenwater de weg onderwater kwijt. Belangrijke keuzes ontaardden daardoor soms in gokken. Ongewenste gevolgen werden vervolgens dan weer wel en zeer goed bedoeld met kunst en vliegwerk gecompenseerd - hetgeen overigens zelf ook weer allerlei onduidelijke gevolgen had!

Ik heb in de tijd dat ik trainde en coachte mbv Stratagem zeker veel respect gekregen voor de complexiteit van het werk van Bestuurders en Beleidsmakers. Je kunt gewoon niet goed voorspellen wat precies de consequenties zijn van je keuzes. Voor mij werd Stratagem toen veel meer een Spiegeltraining over hoe mensen omgaan met onzekerheden, met keuzes waarvan de ze consequenties nauwelijks tot niet kunnen overzien.

Zo zet ik nu Stratagem nog steeds wel in, als onderdeel van spiegeltraining of van Zelfregie 3.3 workshops. Hoe gaan mensen van allerlei professies (van bestuurders tot managers en specialisten) om met de dynamiek tussen het zichtbare, tastbare bovenwater-gebeuren en alle onderwater-krachten, waar je zo moeilijk een vinger achter kunt krijgen?

Omgaan met onzekerheden

Veel Stratagem-deelnemers zagen hun opdrachten als een soort Gordiaanse knoop: als onderwater inderdaad alles zo onduidelijk en verwarrend was moest je bovenwater gewoon de knoop doorhakken. Kortom: daadkrachtig zijn, beslissen, consequenties manmoedig accepteren, een ene keer verder doorpakken en een andere keer bijsturen of herstellen.

Sommigen probeerden maximale greep op de toekomst te houden. Elke keuze werd bijna oeverloos uitgekauwd. Elk alternatief werd uiterst gedetailleerd gewogen en besproken. Niets mocht aan het toeval worden overgelaten, ook al bleek na een paar speelronden dat de werkelijkheid te complex was om goed te voorspellen of vast te leggen. Zij raakten elke speelronde weer in tijdsproblemen. Heikele knopen werden vaak pas op het laatste moment doorgehakt, meestal zonder veel logica.

Eén deelnemer, die ik mij nog heel goed herinner, weigerde categorisch beslissingen te nemen zonder CPB-cijfers. Dat waren tenslotte de 'feiten', waarin hij zich ook in zijn dagelijkse werk ook altijd op baseerde. Als je de CPB-cijfers niet meer kon vertrouwen... Of als die er niet konden zijn... Nou ja, dan stopte het spel. Dus, dan kap je met besturen? riposteerde ik.

Er waren ook deelnemers, die al snel voor de grap en een laissez-faire houding kozen. 

Als we toch de toekomst niet kunnen vastleggen, dan doen we maar wat en zorgen dat we er wel voor zelf plezier te hebben. 

Mede door deze houding heb ik heel wat Stratagem-landen, weliswaar goedbedoeld, zien ontvolken en economieën zien instorten.

Anderen pakten het iets eenvoudiger aan. Zij onderzochten niet diverse mogelijke toekomstscenario's, om dan keuzes te maken en rekening te houden met afwijkingen. Nee, zij definieerden de toekomst gewoon. Zo zou het gaan. Zo móest het gaan, omdat zij zó hadden besloten. Werkelijkheid en toekomst moest je temmen, moest je vastleggen.
Bent u benieuwd naar de gevolgen...? -:)

Sommigen probeerden echt zowel logisch, creatief als kritisch na te blijven denken. 

Al weten we het niet precies. We kunnen wel inschattingen maken. We kunnen ons wel verplaatsen in anderen, en schakelen naar andere mogelijkheden en invalshoeken. Op voorhand kunnen we er grofweg rekening  mee houden dat de praktijk anders verloopt dan de theorie had verwacht. Etc. Etc.

De Gordiaanse Knoop 

Boeiend hoe mensen, met name  professionals, met onzekerheden blijken om te gaan. Je weet gewoonweg nooit precies wat stràks de consequenties van  keuzes nú zijn. En dan te bedenken dat Stratagem, zoals elke simulatie, er wel vanuit gaat dat de (virtuele) toekomst is te definiëren in (complexe) scenario's of algoritmen

Als de simulatiewereld van Stratagem eigenlijk al te complex is om goed afgewogen professionele beslissingen te nemen, hoe zit het dan in het werkelijke leven? Hoe gaan in het werkelijke leven professionals om met de onzekerheden van de realiteit. Transparantie, beleidsregels, operationele definities, modelling, auditing, control, etc. etc. zijn totaal onvoldoende om goed met de onzekerheden des levens om te kunnen gaan. Ik brand mij hier ook niet aan deze beheersbegrippen.

Het Gordiaanse ei - alternatief voor Gordiaanse knoop

Ik ben en blijf nieuwsgierig naar hoe mensen met hun onderwater-onzekerheden omgaan. Vanwege de complexiteit onderwater, maak ik graag gebruik van de metafoor van de Gordiaanse knoop. Deze kun je ook niet goed doorgronden of ontwarren. Hoe gaan mensen doen als ze met een Gordiaanse knoop worden geconfronteerd? 

Doorhakken? Dat is het meest voor de hand liggende, toch!?
Dat klopt wellicht! Maar is het ook de beste aanpak?
Ik ga ervan uit dat er vele manieren zijn om een Gordiaanse knoop adequaat aan te pakken (minstens 12!). De knoop dóórhakken is er slechts één van!
Ik ga er eveneens vanuit dat er vele manieren zijn om met onzekerheden in de professionele realiteit om te gaan.
Juist omdat veel mensen hun onzekerheden te lijf gaan als een Gordiaanse knoop, die moet worden doorgehakt, introduceer ik graag Het Gordiaanse ei. Alleen al door de contaminatie van twee uitdrukkingen (De Gordiaanse knoop & Het ei van Columbus) wordt je reeds uitgedaagd om eerst verder na te denken. Het "ei" suggereert tenslotte een lumineuze ingeving.
Het Gordiaanse ei is onderdeel van Keridwen's Zelfregie 3.3.

Zelfregie 3.3

Wat maakt dat mensen, ook de ervaren professionals, ook de gepokte en gemazelde bestuurders, ook de goed geschoolde en getrainde managers, de keuzes maken die ze maken? Vooral als de gevolgen van hun keuzes soms zo ver strekkend kunnen zijn?

Hoe kunt u, als professional, beter greep op uzelf  krijgen opdat u goed afgewogen adequate, effectieve, creatieve en duurzame keuzes maakt?
Keridwen's Zelfregie 3.3 kan helpen.

Zelfregie 3.3 is geen starre regievoering. Zelfregie 3.3 is dynamisch interacteren met uw professionele werkelijkheid. Zelfregie 3.3 is uw werkelijkheid vloeibaar houden, opdat u midden in de wereld authentiek kunt functioneren. Zelfregie 3.3 is onzekerheden adequaat het hoofd bieden.

Zelfregie 3.3 bestaat uit:
3.1 Wachter & Lantaarn
3.2 De dans van de held
3.3 Het Gordiaanse ei

Nieuwsgierig? Hierbij een paar tipjes van de sluier:  sluiertip1 & sluiertip2

U kunt ook altijd even contact met mij opnemen.
Ik vertel met plezier. Ik luister graag.

Marcel van der Pol

www.KERDIWEN.nl
marcel@keridwen.nl
050 525 61 21 & +31 6 506 802 13