zondag 22 mei 2016

Truebadoors Proeverij


Truebadoors


Dinsdag 24 mei houden wij (Marcel van der Pol en Parisa Amin) een Truebadoors Proeverij voor degene die benieuwd zijn naar de beleving van ons aanbod.
De avond zal een medley zijn van verschillende vormen (zoals dialoogtheater)  waarin je uitgedaagd wordt om andere perspectieven op de werkelijkheid uit te proberen. Op deze manier willen we graag dialogen tussen verschillende denkwijzes en culturen op gang brengen en benadrukken dat "normaal" slechts een perspectief op de werkelijkheid vertegenwoordigt.  

Tijd: 19:00 uur 

Locatie : Grote markt 30 (Let's Gro gebouw), Groningen.
Welkom! Laat even weten of je komt! Via Keridwen/Marcel van der Pol: contact

maandag 9 mei 2016

Dwalen in Afrika: tussen business en context

Ik herinner mij het eigenlijk nog als de dag van gisteren, bijna negentien jaar geleden: de gang naar de KvK om mij te laten inschrijven als zelfstandig ondernemer. Het had een tijdje geduurd voor ik tot die beslissing was gekomen. Aan de ene kant verlangde ik naar de vrijheid en de mogelijkheden van het ondernemerschap, aan de andere kant zag ik ook de risico's levensgroot voor mij (o.m. pas gekocht huis, studerende vrouw). Maar nu liep ik daar wel. Nog even... En dat was ook maar heel even... Binnen de kortste keren stond ik ook weer buiten, nu als eigenaar van Keridwen. Mijn eerste twee klanten had ik al sinds een paar dagen binnen. Wat wil een ondernemer nog meer?

Jaren later had ik een gesprek met een collega-ondernemer, die het zwaar had. Zijn bedrijf bestond reeds een aantal jaren. Aanvankelijk was het als een speer gegaan. Nu moest hij zich een slag in de rondte werken om de zaken enigszins rond  te krijgen. De vooruitzichten waren niet goed. De maatschappelijke ontwikkelingen in zijn branche stagneerden. De wereldeconomie stokte. Ik vroeg hem of hij bang was voor een faillissement. Hij haalde zijn schouders op. Dan zou het alleen maar even uithuilen worden en vervolgens opnieuw beginnen. Tot mijn verrassing was dit geen grootspraak. Hij meende het. Wat was tenslotte het ergste wat hem kon overkomen? Schuldhulpverlening? Hij had jaren lang met volle overtuiging het beste van zichzelf gegeven om zijn zaak op te bouwen, met alle mooie woorden van dien als creatief, pro-actief, innovatief, kwaliteit en klantvriendelijkheid. Nu het avontuur desondanks dreigde te mislukken, voelde hij zich allerminst schuldig. Hij zou misschien tijdelijk op een houtje moeten buiten, maar daarna...

Toen pas drong het tot mij door, hoe goed is het allemaal Nederland eigenlijk is geregeld. Wil je voor jezelf beginnen? Heb een goed idee. Zorg voor een beginkapitaal. Schrijf een businessplan. Ga naar de KvK en schrijf je in. Denk aan de de juiste regelingen en procedures. Zorg voor de nodige vergunningen en papieren. Wees initiatiefrijk. Acquireer. Sluit je aan bij een paar zinvolle netwerken. Werk hard. Wees eerlijk en betrouwbaar naar je klanten. Betaal je belastingen. Dan komt het goed. Mocht het desondanks niet goed gaan, dan is er altijd een goed sociaal vangnet. Misschien kan ik beter zeggen: wat een gemak en wat een voorrecht!

Nog geen drie weken geleden zat ik bij een 'braai' (bbq) in Livingstone, Zambia. Ik had een heftig gesprek met een blanke entrepreneur in dit land. Belangrijkste thema's van zijn betoog: "de overheid moest haar zaken véél beter op orde krijgen", en "de inwoners moesten meer drive en power tonen om er zelf iets van te maken". Steeds als hijzelf horendol dreigde te worden van de traagheid van de ontwikkelingen hier, vluchtte hij voor een paar maanden weg naar een paradijselijk eilandje in Azië.

Ik kan van alles en nog wat over dit gesprek gezeggen, maar het enige waar het hier mij om gaat is het contrast tussen overheid/maatschappij en burgers. Het is niet altijd zo, dat burgers en overheid elkaar versterken. Individuele burgers worden van alle kanten gestimuleerd om ondernemend te zijn en zo ene bijdrage te leveren aan de economische ontwikkeling van een land. Ik heb dat de afgelopen jaren ook veel gezien in diverse landen. Allerlei ondernemende mensen pakken de verantwoordelijkheid op en zoeken kansen en mogelijkheden om zich zelfstandig in hun eigen onderhoud te voorzien. Hoe doe je dat echter, tegen een achtergrond die niet ondersteunend is, die niet zorgt voor een vangnet als het mis gaat? Ik heb vooral veel respect gekregen voor mensen, die doen, die aanpakken en doorpakken, die in beweging komen tegen heersende stromen in.

Ik wil echter meer, dan respect betuigen. Ik wil meer dan oproepen: "Keep up the good work!". Ik wil aandacht voor de context waarbinnen mensen ondernemend durven zijn of niet durven zijn. Vaak is deze context vele malen lastiger dan in Nederland. Geen sociaal en maatschappelijk vangnet, een moeizaam opererende overheid, niet-optimale infrastructuur, etc. (zichtbaar, bovenstroom), met alle  vooroordelen, verwachtingen, oude waarden, beperkende normen, etc. (onderstroom). Het is in mijn ogen een enorme prestatie om in een minder faciliterende context toch succes te hebben. Met vallen en opstaan. Zonder de veiligheid van een vangnet.

Uiteraard vind ik het boeiend als mensen succes hebben. ik vind het echter fascinerend om te onderzoeken in welke context zij succes hebben. Wat heeft gemaakt, dat zij dankzij of ondanks de context erin slaagden om hun doelen te bereiken? Je hoeft alleen maar door de dorpen rond Livingstone, Zambia of een township als Katatura in Windhoek, Namibië te lopen, om te beseffen dat een business opzetten allerminst gemakkelijk is. Wat voor mogelijkheden zijn er om je als zelfstandig ondernemer waar te maken? In de dorpen in Zambia zagen we overal vrouwen die kleine handeltjes opzetten met voedsel of kleding. In die hele township in Namibië zagen we vooral drie soorten bedrijfjes: kroegen, kapsalons en carwashes. Wat heeft hen belemmerd? Wat heeft hen gestimuleerd? Van welke elementen in de context hebben ze gebruik gemaakt, om hun business tot bloei te brengen?

Juist omdat de context in deze landen zo anders is dan in Nederland, is het zo intrigerend om de dynamiek te onderzoeken tussen business en context. Het is voor mij daar een soort dwalen, omdat ik noch de weg, noch de omgeving voldoende ken. Met dwalen vind je echter altijd weer nieuwe wegen. Nieuwe wegen voor hen: onze ervaringen van het werkt in onze zo geregelde Nederland, de voor- de nadelen en de condities. Nieuwe wegen voor ons: de ervaring van daar ronddwalen, inclusief de mooie gesprekken en de zichtbare power, maar ook met oog voor de problemen (sociaal en maatschappelijk) daagt ons uit steeds opnieuw de dynamiek tussen initiatief en context te onderzoeken. Wart voor verrassende dingen je niet van Afrika kan leren! Afrika kan je helpen buiten de gebaande paden te treden, zonder de weg kwijt te raken.

Meer weten? neem gerust contact op.






maandag 2 mei 2016

The place you don't want to be (al sinds de vijftiger jaren)

Zoals vaak met mooie dingen begon het met een droom. Waarom zou het ook níet mogelijk zijn om in een van de armste wijken (township) van de stad (Bloemfontein, Zuid-Afrika) een Life Change Centre te bouwen, een concreet stenen gebouw, waar mensen in een prettige en veilige omgeving zouden kunnen werken aan positieve ontwikkelingen in hun leven? Akkoord, je hebt geen geld en de plaatselijke overheid ziet het ook niet zitten om grote bedragen te doneren. Wat doe je dan? Je kunt je blindstaren op de problemen, op alles wat er niet is.  Pastor Zack Pienaar keek een andere kant op. Geen geld? Arbeidskrachten genoeg! Met een werkloosheidspercentage van tegen de 80% moesten er wel genoeg mensen in zijn directe omgeving te vinden zijn, die bereid waren de eerste stenen te leggen. Bovendien, ook al heb je weinig geld, veel mensen kunnen met kleine beetjes een grote hoop maken. Hij wist de overheid te overtuigen, dat elke keer dat hij weer een bepaalde hoeveelheid geld had verzameld, hetzelfde bedrag zou bij te leggen.
Zo kwam het centrum er: stap voor stap. Niet alleen de mensen uit zijn gemeente deden mee, met geld of met de handen. Ook mensen van 'buiten' (niet-gelovige bewoners van het township) bleken steeds meer bereid om toch ook eens een tijdje 'super zinvol' bezig te zijn. Het eerste jaar werden de muren gebouwd. Het tweede jaar werd de eerste verdieping gerealiseerd.

Voor mij is dit een van de mooiste voorbeelden van een ondernemerschap die ruim voorbij het ondernemer-zijn gaat. Op een plek, die in de ogen van sommigen, eigenlijk reeds was opgegeven, werd vanuit 'niets' iets gecreëerd. Niet alleen een stenen gebouw, ook duurzaamheid, saamhorigheid, zingeving, groei, ontwikkeling en uitzicht op een beter leven. Chapeau!

Toen kwam de uitnodiging, uit Namibië: zorg voor de realisatie van sociale projecten vanuit de kerk in townships van Windhoek. Een donkere pastor werkend in en vanuit een witte kerkomgeving de Dutch Reformed Church en NGO Imago Dei.


Namibië staat bekend als "het Afrika voor beginners", omdat een stad als Windhoek (op het eerste gezicht) zo westers is opgezet. Als je, zoals wij, vers vanuit Livingstone, Zambia, aankomt, vallen als eerste op, de geasfalteerde wegen, de dure auto's en de moderne gebouwen. Buiten het directe gezichtsveld liggen echter de townships. Een volledig andere wereld. Katatura heet de township, ofwel: the place you don't want to be. Een restant uit de Apartheidstijd, toen donkere inwoners van Windhoek zonder pardon werden verhuisd naar een eigen wijk: Katatura, de plaats waar je dus níet wilt zijn. Beklemmend dat nu. vandaag de dag, deze township nog steeds die naam draagt. Honderdduizende mensen wonen daar. Aan de zelfkant van de samenleving. Zowel qua infrastructuur als qua leefwijze. In Katatura zijn wij met Zack en Ditteke van Imago Dei bij de sociale projecten op bezoek gegaan. Centrale project doel: vooral opvang van kinderen, educatie en gezondheidszorg. Daarnaast, net zoals in Zambia, empowerment van vrouwen om op hun eigen maatschappelijke benen te staan.

Wat vooral opviel en veel indruk maakte, was het enthousiasme en de bevlogenheid van de mensen die zo'n project in de praktijk droegen - tegen de verdrukking van armoe in. Steeds weer gaan deze mensen op zoek gaan naar mogelijkheden om hun project te kunnen voortzetten of uit te breiden. Naast wat ze ontvangen van donoren, willen ze ook zelf actief hun eigen broek op kunnen houden. Een mooi voorbeeld daarvan is het centrum geleid door Mevrouw Abigail. Donoren hebben voor zonnepanelen gezorgd. De stroom wordt gebruikt in de kinderopvang, voor de leslokalen voor vrouwen en kinderen, de bibliotheek, etc. etc. Stroom wordt door hen ook verkocht om mobieltjes van omwonenden op te laden (eenvoudige mobieltjes zijn natuurlijk een prachtig communicatiemiddel in een township  met weinig infrastructuur!). In een ander project zijn ze bezig van "afval", denk o.m. aan autobanden, afvalhout en lege blikjes, gebruiksvoorwerpen te maken en te voorkopen.

Wat eveneens veel indruk maakte waren de kinderen zelf: hun energie en vrolijkheid, de ontmoeting met ons. Een kleine jongen, half verlamd "vliegt" haast bijna over de vuile grond van de een naar de ander. Verbaal verstaan we elkaar niet. Een lach is echter universeel. Tegen de muur staat een ongebruikte rolstoel. Een goedbedoeld geschenk, maar op deze ongelijke gronden niet echt handig. Het joch lijkt hem niet te missen.

Opeens overvalt mij het besef van de enorm kloof die door zo'n stad als Windhoek heen loopt. Imago Dei wil die kloof graag dichten. Zij wil een brug zijn. Verbinding leggen. Geweldig initiatief! Wat zou er echter gebeuren, als na erkenning van de kloof, je niet ging focussen op de kloof en de verschillen, maar op de mensen en hun overeenkomsten?
De rolstoel is voor mij daarin een symbool. We hebben prachtige initiatieven gezien in Katatura. Wil je echter weten of een rolstoel het juiste geschenk is, dan moet je persoonlijk naar dit jochie in Katatura toe gaan. Bij navraag blijkt haast nog geen van de (geld en goederen donerende) kerkleden ooit in Katatura op bezoek te zijn geweest.

Aan de andere kant van de kloof: the men on the side of the road. Al die werkloze mannen, die uitzichtloos langs de kant van de weg zitten te wachten. Wellicht met een klein handeltje. Of anders hopeloos hopen op de mogelijkheid van een dag werk. In ieder geval ademen zij losgewoeld zand en uitlaatgassen in van de dure 4WD's en personenwagens uit de luxe categorie. De meesten voelen zich genegeerd, vernederd en ontmenselijkt. A bunch of nobodies!
Hoe kun je jezelf dan weer mens en man laten voelen? In de townships zijn drankmisbruik en seksueel geweld grote sociale problemen.

Niet voor niets zijn in de townships de meest voorkomende onderneminkjes: kroegen. Een paar golfplaten, een plank, wat stoelen (of niet) en veel (zelfgebrouwen)  drank. Meer is er niet nodig. Voor jou wat inkomen. Voor hen wat vreugde. Voor de vrouwen zijn er vooral de talloze shag-kapsalons. Samen met de carwashes vormen zij de drie meest voorkomende businesses! Iedereen grijpt naar dergelijke entrepreneursmogelijkheden om te overleven. Kijk wat je buren doen. Zie hoe zij een klein stapje vooruit maken. Dat kan ik ook. Dus ook ik ... een kroeg, een kapsalon, een carwash. Alleen verandert daardoor niets. Geen ontwikkeling, geen creativiteit, geen groei. Eigenlijk een vorm van verborgen werkeloosheid, waarbij de mensen het zelfkant-systeem in stad houden.

Dat is niet helemaal eerlijk. Gelukkig zien we ook wel nieuwe initiatieven. Sociale initiatieven, zoals de Imago Dei-projecten. Zoals een Penduka-project (een onafhankelijk project mede vanuit Nederland gefinancierd). Zakelijke initiatieven: er komen steeds meer print en copy shops, mobieltjes winkeltjes, garages, hier en daar een kleine supermarkt.  Een begin van uitbreiding, van nieuwe impulsen. Ik wens Katatura toe, dat er ook impulsen komen, die veel verder gaan, verder dan het eigen ondernemerschap. Impulsen, die het zelfkant-systeem openbreken en ruimte geven om een beter bestaan te verwerven, met respect voor milieu, gezondheid en medemens.

Ik wil hier zeker niet met een kritisch vingertje wijzen naar wie fout is en wie zou moeten veranderen. Het enige waar ik naar op zoek ben is de impuls om in beweging te komen (soms tegen advies en "beter weten" in). Vanuit het veilige Nederland kan ik allerlei argumenten bedenken waarom de situatie in en rond Katatura niet optimaal is. De mannen "on the side of the road" zouden dìt moeten. De rijken zouden dàt moeten. De vrouwen zouden zùs moeten. De overheid zou zò moeten. Wellicht is dat allemaal waar. En toch ... waar ik in geloof is, net als bij onderwijs .... verandering en ontwikkeling is niet als een emmer die je vol kunt plempen. Je kunt daarentegen ook de vonk zijn, die wil en de betrokkenheid tot branden brengt. Dan kunnen zowel mens als systeem in beweging komen. Opdat we kunnen zeggen: We gaan Katatura een nieuwe naam geven, omdat het goed is er te wonen.

Dat geldt zeker niet alleen dáár, in het verre Afrika, waar de kloof en tegenstellingen zo zichtbaar zijn. Ook hier in NL worden we elke keer weer aangesproken op de impuls om in de beweging te komen. Om te veranderen ten goede. Zowel overheid als bedrijfsleven. Wat kunnen wij, van MVO tot WMO, leren van Afrika?
Neem gerust contact op; dan wisselen we ervaringen en ideeën uit, ten goede.