zondag 5 april 2020

OnderwijsLab Docent (4) Online lesgeven met een goed verhaal

Soms heb je gewoon pech en kun je niet ter plekke aanwezig zijn waar je een les wilt verzorgen (Namibië, 2018). Hierdoor ontstond mijn eerste echte online les. Ik had de keuze tussen een interactieve les via Skype of (geavanceerder!) een webinar-programma. Toentertijd kon ik jspijtig genoeg van geen van beide gebruik maken. Wat is dan een goed alternatief? Ik ben maar op mijn werkkamer een aantal korte filmpjes gaan maken en heb deze op het internet gezet: een filmpje met de theoretische inleiding, de andere met opdrachten, etc. Reageren en vragen kon altijd per email of telefoon.
Opeens werd zo déze vraag zeer actueel: Hoe houd ik mijn leerlingen en studenten ook op afstand (bv via internet) gemotiveerd en bij de les, vooral als er geen directe interactie mogelijk is?
Eén van de grote lessen die ik al heel snel in mijn werk in Afrika leerde, is het werken met verhalen in onderwijs (training, coaching, etc.). Een mooi verhaal goed verteld, boeit het publiek en houdt ze ook bij de les.Mocht iemand toch nog afdwalen met z'n gedachten, dan biedt het verhaal zelf voldoende structuur om snel de draad weer en aan te sluiten bij de les. 
Het wordt nog beter als u uw verhaal gericht didactisch inzet. Kies bv verhaal met allerlei avontuurlijke ontwikkelingen. In zo'n verhaal kunt u vrij eenvoudig al uw didactische doelen verwerken. 
Bovendien is een verhaal per definitie een metafoor. Metaforen nodigen leerlingen tot denken buiten hun eigen denkraam en zèlf op onderzoek (avontuur) te gaan. Leren is immers niet alleen consumeren, maar ook actief vergaren, onderzoeken, experimenteren en inzichten ontwikkelen.
Een schitterend voorbeeld hiervan mocht ik zelf ondervinden, toen een docent naar aanleiding van een complex soiaal en maatschappelijk onderwerp zijn gehoor de keuze bood: drie uur intensief college, of een kort verhaaltje. Wij voelden ons uitgedaagd, en kozen voor het laatste. Hij vertelde een aansprekende fabel , met precies 'de vinger op de zere plek'! Wij hadden na afloop geen vragen meer, wij hadden het begrepen. Wij gingen spontaan met de fabel aan de slag, onderzoeken, experimenteren, van perspectief veranderen, inzichten toetsen, etc.
Deze werkwijze (didactische inzet van verhalen en verteltechnieken) pas ik sindsdien vaak toe om mensen aan het denken te zetten over hun leerproces en verder te leren, direct voor mijn eigen leerlingen (studenten), maar zeker ook tbv collega-docenten, om te ondervinden en het vervolgens zelf te leren inzetten in hun eigen lessen. Met veel plezier en enthousiasme doe ik dat al jaren op alle onderwijsniveaus, meestal in NZR OnderwijsLabs. Mooie reacties van docenten volgden. Het werkt dus ook voor hen! 
En dan terug naar de online lessen. Hoe werk je op deze manier met verhalen en didactiek? Natuurlijk hangt dat ook van het soort onderwijs waaraan u lesgeeft; inhoudelijk en qua niveau kunnen lessen heel verschillend zijn. Echter net zoals in de klas of de collegezaal, kunnen vertel- en verhaaltechnieken didactische krachtig werken als ruggegraat voor uw online lessen. 
Een paar NZR-tips voor online lessen met gebruik van verhalen:
  • Kies een goed verhaal waar u uw didactische dingen in kwijt kunt. 
  • Houd het eenvoudig. Kies voor de verhaalstructuur van een avontuurlijk ontdekkingsverhaal. De leerweg van leerlingen sluit daar goed bij aan. 
  • Ga niet alleen online vertèllen. Doe ook bv aan 'gamification'; maak van uw verhaal een 'adventure game´ - boeiend, uitdagend, vol verlangen naar wat er net buiten het blikveld (of denkraam) ligt. 
  • Gebruik niet te veel visuele opsmuk! U bent geen game designer. Eenvoud werkt het best. 
  • Gebruik wel adequate verteltechnieken om te blijven boeien. Dit is te leren (NZR-Academie). 
  • Geef uw leerlingen invloed in het verhaal! Hierdoor kúnnen ze veranderen, experimenteren en leren. 
  • Lees ook de andere NZR-artikelen voor professionals (in dit geval: docenten) op LinkedIn en Blogspot (marcelvanderpol).
  • Volg ook onze NZR-Academie Podcast (binnenkort gelanceerd)

Meer weten? Neem gerust contact op. marcel@keridwen.nl
Wordt vervolgd.. 
Groet! Marcel van der Pol, Keridwen.
Groningen, 5 april 2020
 #onderwijs #docenten #lesgeven #virtueellesgeven #onlinelesgeven #storytellingasteachingtool #depijldoorderoos #Keridwen #NZR #OnderwijsLab