Mtiririko: Het Gordiaanse Ei - Change Your Story, Make Your Life

Mtiririko: een mooi project om samen met een grote groep Community Leaders (vooral Pastors) uit verschillende townships van Qwaqwa (Freestate, South Africa) te onderzoeken hoe je vanuit diverse perspectieven actuele maatschappelijke problemen kunt benaderen en met creatieve denktechnieken aan kunt pakken. Gezamenlijk samen onderzoeken, ervaringen en deskundigheden uitwisselen: een droom van Anne Heleen Bijl. Ontstaan een paar jaar geleden op een vorige reis naar Bloemfontein en Phutaditjhaba in Qwaqwa. Hoe maak je zo'n droom waar? Eerst een hoogleraar van de Universiteit Bloemfontein, Gerhard Botha, enthousiast voor het idee krijgen; Zuid-Afrika moet ook het willen, moet het ook mogelijk maken. Vervolgens nodig je 5 goede collega's uit om mee te gaan. En dan begin je gewoon... Zó maak je dat stap voor stap je droom waar... Van voorbereiding tot uitvoering.

Kortom: Anne Heleen, dankjewel voor je bijzondere droom en je meeslepend enthousiasme! April 2014 is voor mij weer een hoogtepunt in de internationale, transculturele samenwerking.

Uiteraard hoort bij zo'n complex project een goede voorbereiding.  Wij zijn zes collega's, allemaal op geheel eigen wijze actief in het anders, creatief, out-of-the-box aanpakken van problemen en vraagstukken. Vele keren zijn wij bij elkaar geweest om voor te bereiden wat we voor kónden bereiden. De afstand is tenslotte groot. Adequaat communiceren bleek niet altijd praktisch mogelijk. Ervaring, fantasie, inlevingsvermogen en mindmaps helpen goed maar zijn niet perfect. Eénmaal in Zuid-Afrika, zal waarschijnlijk alles toch weer anders gaan: als het goed is, zullen ook wij daar ook out-of-our-boxes raken...

Zelf wil ik graag mijn De dans van de Held & Het Gordiaanse ei meenemen, twee "Creative & Critical Thinking Methods", die gebruik maken van ons vermogen om al vertellend en beschrijvend onze actuele werkelijkheid vorm en betekenis te geven en van ons vermogen om onze toekomst (-mogelijkheden) te visualiseren. Ze zijn goed bruikbaar gebleken om out-of-the-box te gaan in conflicten en in ontwikkeling en verandering bij zowel organisaties als professionals.  Met succes diverse malen toegepast in interculturele situaties. Nieuwe effectieve oplossingen voor oude problemen!

Vol enthousiasme workshopmateriaal gemaakt en ingepakt. Dankbaar gebruik makend internetmogelijkheden een slideshow op slideshare gezet (heb je direct al een handout). In het vliegtuig nog met allerlei workshop-ideeën gespeeld. En dan gaat alles toch weer anders... Dat is toch ècht je comfortzone verlaten, out-of-your-own-box geraken. De werkelijkheid daar is gewoon anders dan wat je hier in Nederland je voorstelt. Mijn materiaal is deze keer in de tas gebleven, slideshare niet bezocht. En dan toch nog de gelegenheid krijgen om mooie dingen te doen en te ontvangen. Ook zonder je methodes te benoemen of te demonstreren, kun je nog steeds vanuit de gedachte achter de methodes goed werken.

In één van de eerste activiteiten gaan we samen op zoek hoe je mensen bij de kerk kunt houden; kortom: ook deze Pastors kennen het probleem van "binden & boeien". Het helpt dan zeker om voorbij de vraag te gaan en te onderzoeken wat de mensen beweegt te komen of weg te blijven. Als (in dit geval) honger een reële reden is, ga dan eerst brainstormen over hoe je voor maaltijden kunt zorgen vóórdat je mensen wil gaan boeien en binden met het evangelie. De gedachte achter De dans van de held helpt ons om in het onderzoek te blijven schakelen tussen verschillende perspectieven. De gedachte achter Het Gordiaanse ei helpt ons om mogelijkheden, incl. de consequenties te visualiseren. Reële plannen zijn nu snel gemaakt.

Een volgende activiteit voor mij is om met de pastors hun "performance" in hun preken te onderzoeken. Die is echt niet veel anders dan de "professional performance" zoals ik die in mijn werk in NL tegenkom (docenten, trainers, coaches, etc). Je kunt preken door het opsommen van feiten, geboden en verboden (bijna preken met bullitlists!).
Je kunt ook preken met hulp van De dans van de held.  Je neemt de luisteraar mee in je verhaal. Je schakelt tussen diverse personages in je verhaal. Je geeft de luisteraar de mogelijkheid om zelf na te denken, om zich te verplaatsen in anderen, om verhaalkeuzes te vergelijken met eigen keuzes, om zelf verantwoordelijkheid te nemen en te leren.
Vol enthousiasme begint een Pastor als voorbeeld het paradijsverhaal te vertellen: resp. vanuit het perspectief van Adam, van Eva, van de slang, van de boom... Steeds krijgt het verhaal een andere betekenis... Wat kan de luisteraar van de verschillende perspectieven leren? Een intense discussie volgt.

Bovengenoemde activiteiten geven mij ook uitgebreid de kans in gesprek met de Pastors te luisteren en te leren. Over hoe zij hun dagelijkse werkelijkheid beleven. Tegen welke problemen en vraagstukken zij aanlopen. Welke "Helden" bij hen actief zien en wanneer. Welke perspectieven en oplossingsmogelijkheden ik dan weer naar NL mee kan nemen.

Het boeiende is dan dat tijdens het luisteren bij mij ook altijd weer verhalen opborrelen. Soms zijn dat verhalen, die nog geschreven moeten worden voordat ik ze kan spelen of gebruiken bij mijn klanten in NL (houd mijn verhalensite de komende tijd in de gaten!), verhalen uit de Zuid-Afrikaanse praktijk! Soms zijn het ook verhalen, die ik al vaak heb verteld, omdat ze de luisteraars op relevante momenten zo goed kunnen uitnodigen om voorbij hun grenzen (out-of-their-box!) te denken. Die verhalen wil ik graag ook met de mensen hier in Zuid-Afrika delen (niet alleen pastors, ook studenten, docenten en stafmedewerkers van de Qwaqwa Universiteit). Waar een mooie, zinvolle droom wordt gedroomd, ontstaan ook altijd weer gelegenheden. Voorbeelden:

• Speelweide (vasthouden aan vaste patronen?). Begin van de tweede dag seminar Pastors.
• Het Verhaal van de Pijl Roos (welke werkelijkheid creëren vertellers en luisteraars?). Workshop pastors.
• De Jonge Kalkoen (dynamiek tussen groep en individu (of organisatie): kan ik zijn wie ik ben?). Bijeenkomst "Family Day" medewerkers universiteit.
• De Vrijdag Vraag (Relativering van lessen, leringen en verhalen). Workshop Pastors.
• De Taal die de Ander Begrijpt? (Over conflicten en Streetlife)
• Sentry & Lampost - Entering the Unknown (de toekomst kun je niet plannen; wat ga je doen: in het verleden blijven of op weg gaan?) Workshop Studenten - dit verhaal is nog niet uitgeschreven of verfilmd, maar wel door studenten uitgespeeld:

Volgend jaar komen we terug.


Ik neem De dans van de held en
Het Gordiaanse ei gewoon weer mee; evenals De Pijl in de Roos (lesgeven), Salomon's Keuzes (Mediation) plus mooie zinvolle verhalen. Ik heb er nu alweer zin in. Wat mag ik brengen? Wat zal ik mee terugnemen?



sa Leboa!
Marcel van der Pol
Qwaqwa - Phutadithjaba - South Africa