Lesgeven als zinvol, boeiend en dynamisch avontuur

DE FINNEN 

HEBBEN ONS ALWEER VERSLAGEN!!!

Ook op onderwijsgebied is Finland volgens de vergelijkingslijsten beter dan Nederland. In de commentaren wordt uiteraard uitgebreid met argumenten gestrooid waarom dat zou is. De situatie in Finland:

• Alle docenten hebben een academische opleiding
• Docent-zijn is een voorrecht. Je bent geselecteerd. Je krijgt aanzien.
• Docenten hebben veel vrijheid om zelf (vanuit hun expertise) hun eigen onderwijs in te vullen.
• Er is geen onderwijsinspectie die met veel controle en missives de docenten op de huid zit.

Klinkt zeker heel mooi. Het paradijs voor een docent?
En hoe is dat dat in Nederland? (...)

Lesgeven is echter zoveel meer dan vergelijkingslijstjes en audits. Lesgeven kan ook best een zinvol, boeiend en dynamisch  avontuur zijn... en blijven! Ook al zijn de omstandigheden niet geheel optimaal.
Al een behoorlijk aantal jaren ben ik samen met docenten en trainers op zoek naar het avontuur in lesgeven. Elke keer begin dit didactisch avontuur niet bij voorgeschreven lesinhoud en lesmethoden, maar bij de acceptatie van de mogelijkheid dat lesgeven een avontuur kan zijn: een soort avonturenverhaal of ontdekkingsverhaal waarin je veel kunt leren. De scholier/student als held, ontdekkingsreiziger of avonturier; de docent als degene die hem/haar op weg helpt, tips geeft, de weg wijst, etc.

Keridwen's Tales & Theatre: De Pijl in de Roos

Naar aanleiding van een chassidische legende mag ik  lesgeven ook graag vergelijken met pijl-en-boogschieten. In dit verhaal is de docent de schutter en zijn/haar les is de pijl. 

Je mag uiteraard van een professionele schutter verwachten dat hij/zij zorgt voor een zeer goede kwaliteit van de pijl (scherp, juiste hout, optimale lengte, uitgebalanceerd, adequate toevoegingen, etc.). Dat is de didactiek: zowel naar vakinhoud als naar lesgeef/leerproces. Je moet weten waar je het over hebt. Je moet datgene wat je weet ook nog kunnen (uit)delen. Een goede vooropleiding (zoals in Finland)  is daarbij zeker een voordeel.

Je moet de les (onafhankelijk van de vorm) wel aan je leerlingen/studenten geven! In alle gevallen, of het nu frontaal college geven is of de begeleiding van zelfwerkgroepen of afstandsonderwijs (e-learning, schriftelijk,..) moet je, om in de metafoor te blijven, de pijl wel deskundig afschieten. Niet iedereen zal dat altijd goed kunnen. Maar als je het goed hebt geleerd. Je kunt dat aantonen.... 

Excellent pijl-en-boogschieten (lesgeven) betekent, dat je alles moet weten van de dynamische balansen spanning/ontspanning, in vasthouden/loslaten en richten/raken. Daarvoor heb je vrijheid nodig. Om je kunnen concentreren op je doel: het raken van het hart van de roos. En er  zijn vele rozen. Elke leerling/student heeft zijn/haar eigen roos, die jij als docent moet proberen te raken. Schieten (lesgeven) heeft weinig zin als leerlingen/studenten hun rozen niet ophouden. Ze moeten wel geraakt wíllen worden., of wellicht eerst verleid worden om hun roos op te houden (is het niet zo, dat je een paard wel naar het water kunt voeren, maar het niet kunt dwingen te drinken?).

Hoe kun je je nu concentreren op de pijl, het schietproces, je trefkunst en de raakbaarheid van de rozen bij je leerlingen/studenten, als steeds een controleur in je nek staat te hijgen? De controleur representeert geen vertrouwen in je trefkunsten, maar representeert wantrouwen in jouw kennis en vaardigheden omtrent de boogschutprocedures.

En toch.... Ook tijdens spanning van een belangrijk boogschiettoernooi moet je als goede boogschutter toch optimaal kunnen presteren, zelfs al hijgt iedereen in je je nek... Dus: concentreer je... maak je leeg... wees vrij....
Het moment van schieten staat voor mij centraal: vanaf het moment dat je boog spant en je publiek zich uitgenodigd voelt hun rozen hoog te houden, tot de pijl het hart van elke roos raakt. Dat is voor mij de metafoor waarin elke docent vrij is, waarin elke docent kan excelleren. Ik noem dat praktijkdidactiek. 

Met de metafoor van boogschutter in je achterhoofd kan lesgeven een zinvol, boeiend en dynamisch avontuur zijn. Metaforen nodigen sowieso uit tot nader onderzoek: wat als ik mijn les niet als een netwerk aan onderwijsprocedures en bullitlists hoef te zien, maar samen met mijn scholieren/studenten als het avonturenverhaal van een boogschiettoernooi? Wat zou er dan in een les kunnen gebeuren?  

Daarbij ga je zeker je denkraam van jezelf en van je leerlingenstudenten vergroten. 

Misschien streven we de Finnen dan wel voorbij! 

In ieder geval wordt lesgeven weer een zinvol, mooi en dynamisch avontuur

Keridwen's Tales & Theatre: De Pijl in de Roos (Marcel van der Pol)

Lesgeven als zinvol, boeiend en dynamisch avontuur. Het nieuwe lesgeven? 

Uiteenlopende onderwijsniveaus hebben al eens met plezier kennisgemaakt met De Pijl in de Roos; van universiteit tot basisonderwijs. Evenals training/consultancybureaus.

27 november kun je (zeer laagdrempelig) bij de Loyale Rebellen in het Onderwijs (Planum) weer eens kennismaken met De Pijl in de Roos. 

Voor meer info en aanmelding: http://www.loyalerebellen.nl/evenement/loyale-rebellen-nemen-je-mee-op-didactisch-avontuur
Voor aanvullende info, workshops, etc mail naar marcel@keridwen.nl