7. De Blauwbilgorgel en de Pot met Goud (Columns vanuit de Slowlane. Marcel van der Pol)

[De Blauwbilgorgel (tegen de achtergrond van de blauwe mannen) zoals prachtig verbeeld door Magda van Tilburg. Volg de link voor meer info over Magda en over "Boox alive", waar verhalen flonkeren als sterren.]

===================================

De Blauwbilgorgel en de Pot met Goud.

De afgelopen tijd kreeg ik diverse contracten onder ogen. Dit keer uit de bv Zorg Nederland. Zó verschillend uitgewerkt: aan de ene kant contracten met SMART geformuleerde behandeldoelen (vereiste van de zorgverzekeraars), aan de andere kant contracten die vooral uitdaagden het avontuur van de behandeling aan te gaan en te onderzoeken wat de behandeling (maximaal) op kon leveren.
Kijkend naar de doelen, valt op dat hoe concreter de doelen, hoe meer de complexiteit van een (behandel-)situatie is teruggebracht tot enkele parameters. Ik heb (zeker niet alleen in de zorg!) meermalen mogen meemaken dat door de volledige focus te richten op de 'kleine' doelen (de parameters), het 'grote' doel uit het zicht verdween.

Uiteraard zijn er ook genoeg contracten waarin de kleine en de grote doelen samenvallen. Van tevoren is dan duidelijk wat het eindresultaat moet zijn. Echter, hoe leg je vooraf de uitkomst van bijvoorbeeld wetenschappelijk onderzoek vast, het effect van complexe zorg of het resultaat van grootschalige organisatieveranderingen?

Ik mag dat graag illustreren met de metafoor van de Pot met Goud. Het grote doel van de expeditie was rijkdom te vergaren. Omdat dat doel niet SMART genoeg was (want wanneer had je het doel gehaald?) werd als operationeel doel gekozen voor 10 zilverstukken. Lekker concreet! Onderweg liet men een onverwachts gevonden grote pot met goud links liggen, omdat deze geen zilverstukken bevatte.

Ik snap de behoefte aan controle, aan duidelijkheid over resultaten. Ik zie ook zeker het nut en de zin van planmatig werken. Ik pleit echter ook voor meer avontuur, omdat zó vaak vraagstukken niet kunnen worden opgelost met dezelfde denkwijze (ons denkraam) als waarmee ze zijn veroorzaakt (naar Einstein)! We moeten ons denkraam eerst onderzoeken (eventueel unframen) én groter maken om tot goede doelen en juiste resultaten te kunnen komen.
Ik mag klanten in zo'n geval graag meenemen op een virtuele Keridwen-expeditie "Op zoek naar de Bronnen van de Nijl". Ik mag ze ook graag vertellen over de metaforische Blauwbilgorgel (met dank aan Willem Wilmink), wiens vader een Porgel en wiens moeder een Porulam is. Je hebt vantevoren geen idee dat uiteindelijk de Blauwbilgorgel het resultaat zal zijn, hoe graag je dat misschien ook had gewild. Ik vertel dan over een koning die een betere toekomst voor zijn rijk voor ogen heeft en daarvoor een grote organisatieverandering, de verbintenis tussen de Porulam-fractie en de Porgel-fractie nodig denkt te hebben. Stel je voor (functionele empathie is al de hèlft van het veranderingsproces)! Twee zó verschillende fracties die opeens samen moeten. Wat zal daaruit voortkomen? Daar is goed over na gedacht. Porgel en Porulam hebben een keurige, concrete doelstelling meegekregen. Er is uiteraard rekening gehouden met mogelijke variaties. Echter, in geen enkel scenario kwam de Blauwbilgorgel voor. Teleurstelling of Serendipische vondst? Als je eens wist wat de meerwaarde van een Blauwbilgorgel kan zijn! Wat niemand had gedacht, wat ook in geen enkel scenario was opgenomen, wat dus ook nooit van Blauwbilgorgels werd verwacht: Blauwbilgorgels zijn heel goed in het vinden van goudpotten, zelfs als het de primaire opdracht is om zilverstukken te vinden. Wie het aandurft om (naast het volgen van gebaande paden) ook te dwalen, loopt een enorm risico níeuwe, goede, verrassende wegen te vinden!

Groningen, 26 juni 2017
Marcel van der Pol

Deel 7 uit de columnserie "Observaties, Reflecties en Verhalen vanuit de Slowlane". U wordt van harte uitgenodigd deze columns op sociale media te delen. Voor info over presentaties, lezingen en workshops, neem gerust contact op, via https://www.keridwen.nl/?page_id=60)