Hoe vaak zal ik de afgelopen jaren niet naar het centrum van de stad zijn gelopen, een wandeltocht van zo'n 2 km. Vaak diep verzonken in mijn eigen gedachten, of uitgebreid pratend met een wandelgenoot. Altijd werden verkeerssituaties en passant ingeschat en kon ik routineus anticiperen op mogelijkheden om veilig en snel de Grote Markt te bereiken.
Stel nou, dat hoe je vandaag waarneemt niet meer spoort met je ervaringen van gisteren. Wat blijft er dan over van je vanzelfsprekendheden, inschattingen en routines op zo'n wandeltocht? Je kunt niet vertrouwen op je automatische piloot. Geen gedagdroom meer. Je moet je bewust zijn van elke stap in het hier en nu. Iedere waarneming moet getoetst aan de werkelijkheid.
Het is net alsof je pas gearriveerd in een vreemde stad in een andere cultuur probeert je weg te vinden. Je weet nog niet welke waarnemingen belangrijk zijn (interessant? grappig? van levensbelang?) en welke je meteen weer kunt vergeten.
Wat mij vooral verrast bij mijn veranderde zichtvermogen, is het feit dat ik op zoek ben naar een nieuwe balans tussen overzicht en details. Vroeger kon ik in een snelle oogopslag omgeving en situatie scannen om vervolgens te besluiten welke details van belang waren en waar ik dus op moest inzoomen.
Nu ik als het ware gedwongen ben door 'gebroken vensters' te kijken, weet ik het niet meer. Heb ik overzicht? Beter nog: wat mis ik in datgene wat ik nu als overzicht ervaar?
Welk detail is belangrijk? Ik ben mij opeens enorm bewust van het selectieproces van belangrijke details. Is dat echt actueel en adequaat? Of heeft het meer te maken met een onvolledige waarneming, dan wel verwachtingen en oordelen vooraf?
Toen mijn zicht weer ietwat terug begon te komen, probeerde ik wat foto's te bekijken. In plaats van bijvoorbeeld een bos zag ik enkel het lieveheersbeestje in een klein hoekje. Toen genoot ik van een detail, maar raakte tegelijkertijd het grote plaatje uit beeld. Nu op straat heb ik een redelijk overzicht, maar is onduidelijk welke details ik over het hoofd zie (sommige van die details kunnen levensgevaarlijk zijn. Ooit een naderende auto gemist?).
Mijn 'gebroken vensters' maken dit thema voor mij zeer apert! Echter in hoeverre staat ieder van ons in de fastlane van werk en leven stil bij de vraag hoe goed onze balans tussen overzicht en detail is. Zijn wij werkelijk altijd in staat actuele situaties en omgevingen adequaat in te schatten? Wat zien we goed? Wat missen we? Beseffen we wel dàt we details missen (of verkeerd zien)? Waarom missen we juist die details? Vooral: hoe kunnen we het gemiste toch weer in beeld krijgen?
Daar denk ik over na nu ik de wereld opnieuw moet leren zien. Ondanks alles leer ik hiervan. Mijn inzichten en ervaringen deel ik graag met anderen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten